Kara delikler büyük patlamayla birlikte mi oluştu yoksa sonra mı?

Kara delik; astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, büyük kütleli bir gök cismidir.

Bir gökcisminin iç basıncı kendi kütleçekimini yenemediği durumda yıldız çökmeye başlar. Eğer yıldızın kütlesi belirli bir değerin üzerindeyse çökmeyi durdurabilecek, bilinen bir mekanizma yoktur. Bu durumda yıldızın çökmesi karadelik oluşumuyla sonuçlanır. Gökadaların çoğunun merkezinde bulunan devasa kütleli karadelikler muhtemelen bu şekilde oluşmuştur.

İçinde yaşadığımız çağda, karadeliklerin oluşmasına sebep olabilecek yüksek yoğunluklar sadece yıldızlarda mevcuttur. Fakat Büyük Patlama’dan kısa bir süre sonra evrenin çeşitli bölgelerindeki yüksek madde yoğunlukları da karadeliklerin oluşmasına sebep olmuş olabilir. Evrenin ilk zamanlarındaki koşulları kullanarak yapılan tahminler bu şekilde oluşabilecek karadeliklerin kütlelerinin, Planck kütlesi (yaklaşık 2x10-8 kilogram) ile Güneş'in kütlesinin (yaklaşık 2x1030 kilogram) binlerce katı arasında değişebileceğini gösteriyor.

Bunlara ek olarak kütlesi Planck kütlesinden daha küçük karadeliklerin, parçacıkların yüksek enerjili çarpışmaları sırasında oluşabileceği öne sürülmüştür. Fakat henüz geliştirilme aşamasında olan bazı kuramlara dayanarak yapılan bu çıkarımların doğruluğu üzerinde bir uzlaşma yoktur.

Karadelikler büyük patlamayla oluşmadılar. Kara deliğin oluşması için ilk önce yıldız oluşmalı. Çünkü kara delikler büyük kütleli yıldızlar süpernova patlamasıyla öldükden sonra yaranır. Yıldızları 2 şey dengede tutar: füzyon tepkimeleri ve kütleçekim. Füzyon tepkimeleri yıldızların hidrojeni helyuma çevirmesidir. Yıldızların hidrojeni onların yakıtlarıdır. Yakıtları, yani hidrojeni bitdiğinde füzyon tepkimeleri için hidrojen kalmaz ve yıldızı yıldız yapan şeylerden biri yok olur. Füzyon tepkimeleri yavaşladığı için kütleçekimi ağır basar ve yıldız kendi içine çökerek patlar. Bu olaya süpernova patlaması deniyor. Büyük kütleli yıldızlar süpernova patlamasıyla öler ve karadelik oluşur. Karadeliğin kütleçekimi çok fazla olduğu için ondan ışık da kaçamaz. Karadeliklerden ışık gelemediği için biz onu doğrudan göremeyiz. Ancak onun etkilerini hissedebilirz.