Herkesi gözetliyor ama kendi gözetlensin istemiyor!
Çin herkesi gözetliyor ve siber saldırı karnesi de kabarık olan bir ülke; ama Batı dünyasının da kendisini gözetlemesini hiç istemiyor. Bu yüzden yapısı itibariyle internetin araya giren adam saldırısıyla gözetlenmesine izin vermeyen bir kuantum internet sistemi kuruyor.
Bu bağlamda Çin, 2016 yılında Gobi Çölü’nden uzaya fırlattığı Mozi uydusuyla kuantum ışınlama deneylerine başladı ve geçen ay da 500 km mesafeye foton ışınlayarak kuantum internet rekoru kırdı.
Dolanıklıkla çalışıyor
Bir fotonu alıyorsunuz ve kuantum açısal momentum durumunu değiştiriyorsunuz. Sonra da fotonu başka bir foton ile dolanıklığa sokuyorsunuz. Dünya’daki foton Spin A durumunda ise dolanıklığa girdiği foton da mutlaka Spin B durumunda olmak zorunda. Bu kuantum fiziğinin bir özelliği.
Işınlama da böyle çalışıyor: Çin önce Dünya’daki bir foton ile Mozi kuantum internet uydusundaki başka bir fotonu dolanıklığa soktu. Sonra Dünya’daki fotonu ölçüp Spin A durumunda olduğunu belirledi. Böylece Mozi’deki kardeş foton da otomatik olarak Spin B durumuna geçti.
Çin böylelikle Dünya’daki fotonun bilgisini uzaydaki bir fotona ışınlamış oldu! İşte uzaydan kuantum internet bu. Peki kuantum internet neden gözetlenemiyor?
Gözetlemeye kalkarsak dolanıklık bozuluyor
Diyelim ki ABD Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA), Çin devlet daireleri arasındaki fiber interneti gözetlemeye karar verdi. Bunun için araya foton sokacak ki milleti dinleyebilsin.
Ancak, kuantum internette dolanıklığa girmiş A ve B fotonları arasında gözetleme amaçlı bir C fotonu sokarsanız ne olur? Göndericinin A fotonu (Dünya), alıcının B fotonu yerine (uzaydaki Mozi uydusu) NSA’in C fotonuyla dolanıklığa girer.
Bu da Dünya ile uzaydaki uydu arasındaki internet bağlantısını keser. Kısacası kuantum interneti gözetlemeye kalkarsanız internet bağlantısı kopar. Bu yüzden kuantum interneti kimse gözetleyemez. Çin bu ay başarıyla gerçekleştirdiği kuantum internet deneyi ile tüm ülkelerin önüne geçti.[3]
Buna göre Çin fotonları ışınlamayla ışınlamayı gerçekleştirmiştir. Buna kuantum ışınlanma da diyebiliriz. Çin in yaptığı bu ışınlanma ise kuantum dolanıklığı ile yapılmıştı.
Peki, kuantum dolanıklık nedir?
Kuantum dolanıklık, kuantum dünyasının tuhaf özelliklerinden biri.
Biliyoruz ki, iki atomaltı parçacık bir süperpozisyon halinde ise dolanık durumdadırlar.
Peki süperpozison nedir? O da kuantum dünyasına özgü bir diğer özellik. Parçacığın sahip olduğu tüm olasılıkların aynı anda var olması durumu. Schrödinger'in kedisini hatırlayalım. Schrödinger'in düşünce deneyinde kutudaki kedi aynı anda hem ölü hem de diriydi, yani her iki olasılığı da barındırıyordu.
Süperpozisyon durumunda bulunan bu parçacıklara eş parçacıklar denir ve birbirlerine her koşulda bağlıdırlar. Bunun anlamı parçacıklardan birindeki bir değişim, anında diğer dolanık parçacıkta karşılık bulacak demektir.[1]
Umarım yardımcı olabilmişimdir iyi günler.
Kaynaklar
- t24. Telportasyon Mümkün Mü. Alındığı Tarih: 15 Kasım 2022. Alındığı Yer: t24 | Arşiv Bağlantısı
- Kozand. Kuantum Işınlama Rekoru: Çin Uzaya Foton Işınladı » Kozan Demircan. (13 Temmuz 2017). Alındığı Tarih: 15 Kasım 2022. Alındığı Yer: Kozan Demircan | Arşiv Bağlantısı
