Evet, rastlantısal. Rastlantı veya tesadüf bizim sezgilerimizden bağımsızdır. 6 kişiden oluşan örnekleminiz çok küçüktür. Bu çok küçük örneklemler çok değişkendir. Buna kıyasla Dünya'da o kadar çok aile vardır ki bu kadar büyük bir popülasyonda size düzenli gelen şeyler de olacaktır.
Örneğin milyarlarca kişi yazı tura atsın. Bazılarında Y-T-T-Y-T-Y gelecek, bazılarında 6 kere yazı gelecek. Bazılarına 1 tura, 5 yazı gelecek. Bunların hepsi aynı olasılığa sahiptir. Sezgilerinize ters gelse bile. "Rastlantısallık, eğitilmemiş bir göze düzenlilik ya da kümelenme eğilimi olarak görünür."
"Bizler her şeyde bir şablon arar, tutarlı bir dünyaya inanırız; bu dünyada düzenlilikler (art arda 6 kız çocuğu gibi) şans eseri değil, mekanik nedenselliğin ya da birinin amaçlamasının sonucu olarak görülür. Düzenliliğin rastlantısal bir süreç tarafından üretildiğini görmeyi beklemeyiz ve kural gibi görünen bir şey saptadığımızda, sürecin gerçekten rastlantısal olduğu fikrini hemen reddederiz. Rastlantısal süreçler, insanları sürecin hiç de rastlantısal olmadığına ikna eden birçok sıralama üretir. Nedenselliği varsaymanın neden evrimsel avantajlar sağlamış olabileceğini anlayabilirsiniz. Atalarımızdan miras kalan genel bir ihtiyatlılığın parçasıdır. Çevremizin değişmiş olması olasılığına karşı otomatik olarak gözcülük yaparız. Aslanlar rasgele zamanlarda ovada görünebilir, ama aslan sürülerinin ortaya çıkma sıklığındaki belirgin bir artışı -aslında rastlantısal bir süreçteki dalgalanmalardan kaynaklansa bile— fark edip tepki vermek daha güvenli olacaktır."
"İstatistikler, nedensel açıklama gerektiriyormuş gibi görünen birçok gözlem üretir, ama bu tür açıklamalara elverişli değildir. Dünyadaki birçok olgu, örnekleme kazaları dahil, tesadüf eseridir. Tesadüf eseri olayların nedensel açıklamaları kaçınılmaz olarak yanlıştır."
Kaynaklar
- D. Kahneman. (2015). Hızlı Ve Yavaş Düşünme. ISBN: 9789754345315. Yayınevi: Varlık Yayınları. sf: 134-138.
