Aluviler ya da Luviler kimlerdir?

https://kayiprihtim.com/dosya/luviler-kimdir/

Antik Yunan Kültürünün Temelini Atan Kadim Anadolu Halkı: “Luviler”Luviler kimdir? Helen medeniyetinin gelişiminde büyük etkisi olan, Anadolu’nun bilinen en eski halklarından birine arkeolojik veriler ve edebi metinler eşliğinde göz atıyoruz.

Özlem Ertan2 Şubat 2023, 21.14Güncelleme: 3 Şubat 2023, 18.523Yorum

Luviler başta olmak üzere eski Anadolu halkları, Antik Yunan kültürünün ortaya çıkışında büyük pay sahibiydi.

M.Ö. 2000’li yıllarda, sonradan Helenlerin (Yunanların) yerleşeceği bölgede yaşamış ve gelişkin bir medeniyet yaratmış olan Luvilerin kültürel birikimi ve başta Hititler olmak üzere diğer eski Anadolu halklarından yaptıkları aktarım, Antik Yunan uygarlığının güçlü bir biçimde doğmasını sağladı. Luviler, Batı ve Güneybatı Anadolu’nun yanı sıra Kilikya’da ve Kuzey Suriye’de de varlık göstermiş bir halktı.

Anadolu’nun ilk merkezi krallığı olan Hitit devletinin M.Ö. 1200 civarında yıkılmasından sonra Hitit çivi yazısı bir daha kullanılmamak üzere ortadan kalktı. Fakat Hint-Avrupa dillerinin Anadolu grubuna dahil olan Luvice, daha uzun süre yaşamayı sürdürdü. M.Ö. 700’lü yıllara kadar varlıklarını devam ettiren Geç Hitit kent devletleri, anıtlarında hiyeroglif yazısını ve Luviceyi kullandılar. Aslına bakacak olursanız, ‘Anadolu hiyeroglifi’ denen ve Hitit devrinde Anadolu’nun pek çok bölgesindeki anıtlar üzerinde görülen resim yazısının dili de Hititçe değil, Luviceydi. Hatta Hitit mühürlerinde görülen resim yazısı da Luvi dilini ifade etmek için kullanılıyordu. Sadece bu bile Hitit devrinde Luvilerin Anadolu’da ne kadar etkili olduğunu gösteriyor. Peki, kimdi bu Luviler ve nasıl Antik Yunan kültürünün ortaya çıkmasında başat rol üstlendiler?

Luviler Öncesi İyonya: Antik Yunan’ın Doğum Yeri

Bu sorunun yanıtı vermeye, kabaca Batı Anadolu kıyılarına karşılık gelen antik İyonya bölgesinden bahsederek başlamak uygun olur. İyonya, Antik Yunan kültürünün doğduğu yerdi aslında. Helenlerin ilk yazılı destanları olan İlyada ve Odysseia’nın yaratıcısı Homeros, Smyrna’lı yani İzmirliydi mesela. İlk doğa filozofları Thales, Anaksimandros ve Anaksimes Miletos’ta, günümüzdeki ismiyle Milet’te yaşamıştı. Filozof Anaksagoras Urla’ya tekabül eden Klazomenai antik kentinde, diğer bir düşünür Herakleitos ise Ephesos’ta, bugünkü ismiyle Efes’te doğmuştu. Antik Yunan dininin kutsal kitabı olarak kabul edilen Theogonia’nın yazarı Hesiodos’un babası da Batı Anadolu’daki Kyme kentinden Yunan ana karasına göç etmişti.

Devamı için linke tıklayınız. ^[2]

luvilerin en önemli özelliği anadolu topraklarındaki bir dili ilk kez yazıya geçirmiş olmalarıdır. hiyeroglif tarzdaki bu yazının dışında, anadolu'da bilinen daha eski bir yazı türü yoktur. (: luvice)

tarihsel bir sıralama yapıldığında anadolu'ya yerleşmiş, bilinen en eski uygarlıktır. luviler için yunan göçünden önce bu coğrafyada yaşamış, anadolu'nun ilk yerlileri diyebiliriz. tarihçilerin bir kısmı luvice dilinin ve lehçelerinin çözülmesiyle, kültürel gelişimin mezopotamya'dan ve hatta antik yunan'dan anadolu'ya değil anadolu'dan daha güneye ve batıya doğru yayıldığını iddia etmektedir. örneğin troya kentinde luvice dilinin konuşulduğunun belgelenmesiyle, troya'nın da luvi krallığı'nın bir uzantısı olduğu tezi artık daha da güçlenmiştir Alevilik ise Muhammed'in son peygamber olduğuna, Ali bin Ebu Talib'in ise veliliğine (ya da imamlığına) inanırlar. Aleviler, ibadetlerini cemevinde yaparlar. Günlük ibadetleri Sabah, Akşam ve Gece Gülbeng'idir. Kadir Gecesi'yle bağlantılı olarak üç gün ve Muharrem ayında ise on iki gün oruç tutanlar Alevigi luviler bağlıyanlarda var ama bunu Luwian Studies), Alevilik ile Luvilik arasında herhangi bir bağlantının olmadığını açıklamıştı ^[1]