Platonun Cumhuriyet(Republic) isimli eserinin 6.kitabında Sokrates, Ademantus adlı diger bir karakterle sohbetinde demokrasi hakkında konuşur. Sokrates bu kısımda Ademantusa demokrasinin eksiklerini ve hatalarını göstermeğe çalışır. Bunu yapmak için toplumu bir gemiye benzetir ve sorar:
"Eğer ki deniz yoluyla bir yolculuk yapmak isteseydin, geminin kontrolünün kimde olacağına nasıl karar verilmesini isterdin? Rastgele ve herhangi bir grup insan tarafından mı, yoksa deniz seyahatleri konusunda deneyimli, bilgili ve eğitimli insanlar tarafından mı?"
Ademantusun cevabı çok açıktır. Elbetde ikincisi! Socrates ise bu şekilde cevab verir:
"Peki bu durumda nasıl olur da, bir ülkedeki yetişkin insanların rastgele ve herhangi bir grubunun bir ülkeyi kimin yöneteceğine karar verebilecek donanımda olduğunu düşünebilmekteyiz?"
Sokratesin anlatmağa çalışdığı şey seçimlerde oy kullanmağın bir yetenek olduğudur. Oy kullanmak rastgele bir sezgi olarak görülemez. Diger yetenekler gibi insanlara sonradan özenle ve sistematik şekilde öğretilmesi gerekmekdedir. Yeterli donanıma sahib olmaksızın insanlara oy kullanma hakkı tanımak, yeterli donanım ve eğitime sahib olmayan kişilere fırtınalı bir havada yolculuk yapacak bir geminin kontrolünün kime teslim edileceği kararını alma yetkisi vermekle aynıdır.
Yani kısaca cahil toplumların elinde demokrasi geri dönüşü olmayan çok büyük sorunlara yol açacakdır.
Bence bu yüzden oy kullanmak için belirli şartlar olması gerekmektedir. Okullarda gelecekde toplumun parçası olucak çocuklar bu şartları karşılayacak şekilde eğitilmelidir.
[1]
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Sokrates Demokrasiden Neden Nefret Etti?.
