Nerede okuduğumu hatırlamamakla; IQ testinin icadı, zeki olan insanların tespit edilmesi için değil, "özel eğitime ihtiyaç duyan" çocukların belirlenebilmesi için, yine yanlış hatırlamıyorsam (tam hatırlayamadığım için bağışlayın) Fransız bir psikolog tarafından yapılmış idi. Ve kendisi, bu testi hazırlayıp sunduktan sonra da "bu test yalnızca zeka ile ilgili özel eğitim ihtiyacı olan insanları ayırt edebilir. Zeki insanları ayırt etmekte kullanılamaz" demişti. Tabii her zaman olduğu gibi devreye "kapitalizm" girdiğinde; Amerika' ya kabul edilen göçmenlerin alınıp alınmaması politikası sırasında göçmenlere IQ testi uygulanarak sözde "Amerika' nın düşen zeka seviyesinin güvenliğini sağlamak" adına da, askerler üzerinde bu testlerin yapılarak onların seviyelerini belirlemek adına da ve bunun gibi sair vaziyetlerde yıllardır kullanılmaktadır. Ancak anlaşılması gereken şey şudur ki; zeka, her ne kadar ölçülebilir bir gerçeklik, bir değer gibi görülse de, zekayı etkileyen unsurların neler olduğu konusunda oturup kafa yorulması gerekir. Keza, zekayı şekillendiren en önemli unsur, çevre faktörleridir. Yani zeka, sadece gen ile taşınan ve genlerin aktarımına bağlı bir unsur değildir. Şöyle bir örnek ile yürüyelim: Hayatı boyunca metropolde yaşamış bir genci alıp Afrika' nın "balta girmemiş" ormanlarında yaşayan bir kabilenin yaşadığı bölgeye bıraksak, ne kadar hayatta kalabilir? Birkaç gün içerisinde ya zehirli bir şey yiyerek ya da bir avcıya av olarak ölecektir muhtemelen. Aynı şekilde bu coğrafyada yaşamayı bilen "kabileden bir genç bireyi" alıp metropolün ortasına koyarsanız da benzer sonuçlar alırsınız. Özetle, o kabilede yaşayan bireyin zekası, orada hayatta kalabilmek adına, yaşadığı coğrafyanın unsurlarına hizmet edecek, daha doğrusu o coğrafyada hayatta kalmak için kendisine hizmet edecek biçimde şekillenmiştir. O gence uygulanacak bir IQ testinin sonucunun da, bu ve buna benzer sebeplerle doğruluğu kabul edilebilecek bir gerçek olmayacaktır.
Evet; zeka, "kısmen ölçülebilir" ve çevresel faktörlere göre değişebilir bir unsurdur ve kısmen önemlidir de. Ama asıl önemli olan şey, zekanın/IQ'nun ne kadar yüksek olduğu değil, "var olan zekayı kullanabilme kabiliyetidir." Tabii, bundan da önemli olan tek bir unsur vardır. "Ahlak."
Zeki ve ahlaksız olan bir insandansa, sözde "zeki olmayan" ama ahlaklı olabilen insanlar ile yaşamayı tercih ederim.
Tam olarak sorunun cevabından ziyade, kendi ırkçılıklarına meşru zemin hazırlayanların konu edildiği bir kitap olsa da, Stephen Jay Gould' un "İnsanın Yanlış Ölçümü" kitabını tavsiye ederim.
Sevgi, saygı ve samimiyetle...
