Hücrelerimiz de atomlardan oluştuğuna göre, bizi canlı yapan nedir? Hem canlı hem de cansız varlıklar nasıl atomdan oluşabiliyor?

Doğada "canlı" ya da "cansız" diye bir ayrım bulunmuyor. Bu ayrımı yapan biziz. Cansızlıktan canlılığın oluşumunu yani Abiyogenez sürecini da göz önüne alırsak aslında organizasyonu olan ve entropiye karşı koyacak bir iç aktiviteye sahip cansız maddelerden oluşan varlığa canlı diyoruz. Yani aslında canlılık, bu özelliklere sahip olacak şekilde evrimleşen bir cansız maddeler grubu. Canlılık, aslında cansız maddeler altında kategorize edeceğimiz bir özellik. Cansız maddeler de (daha doğrusu bildiğimiz anlamda maddeler de) atomlardan oluştuğuna göre çok şaşılacak bir durum yok.

Atomlar maddenin temel yapı taşlarıdır ve tüm canlı ve cansız varlıklar atomlardan oluşur. Ancak, canlı ve cansız varlıkları birbirinden ayıran şey atomların dizilişi ve birbirleriyle olan etkileşimleridir.

Canlılar, büyüme, üreme ve metabolizma gibi biyolojik işlevleri yerine getirmelerini sağlayan belirli bir atom düzenine sahip yüksek düzeyde organizasyon ve karmaşıklıkla karakterize edilir. Örneğin, vücudunuzdaki atomlar, yaşamınızı desteklemek için birlikte çalışan hücreleri, dokuları ve organları oluşturmak üzere karmaşık ve son derece organize bir şekilde düzenlenmiştir.

Buna karşılık, cansız maddeler bu düzeyde bir organizasyona ve karmaşıklığa sahip değildir. Canlılarla aynı tür atomları içerebilirler, ancak bu atomlar biyolojik işlevleri yerine getirmek için gerekli özel etkileşimler olmaksızın daha rastgele ve düzensiz bir şekilde düzenlenmiştir.

Özetle, canlı ve cansız varlıklar aynı tür atomları içerebilirken, onları farklılaştıran bu atomların özel düzenlemesi ve etkileşimleridir. Canlılar, biyolojik işlevleri yerine getirmelerini sağlayan yüksek düzeyde bir organizasyona ve karmaşıklığa sahipken, cansız maddeler böyle değildir.

Selam. İlk önce atom kavramını anlamak gerek...

"Atom, bilinen evrendeki tüm maddenin kimyasal ve fiziksel niteliklerini taşıyan en küçük yapı taşıdır." İşte bu açıklama aslında atomdan oluşmanın sadece canlı varlıkların değil tüm maddelerin özelliğidir. Dünyada atomdan oluşmayan madde bulamazsın.

Canlı ya da canlılık nedir sorusuna gelirsek buna cevap vermemiz zor. Kaynaklardaki videoda zaten canlılık ve yaşam kavramlarının farklı açıklamaları bulunmakta.

Aynı zamanda canlıların ortak özelliklerinde "hücresel yapı" bulunmaktadır, atomsal yapı değil. Bu konu hakkında 4. kaynakta bir TED Talks konuşması bıraktım. Umarım yardımcı olabilmişimdir. :)

Bildiğimiz ve gördüğümüz dünyadaki, evrendeki bütün maddeler atomlardan oluşur. (karanlık maddeyi biraz ayrı tutacağım, bu olay hakkında benim de çok bilgim yok).

Bu sorunun cevabını verebilmek için öncelikle canlı ve cansız ayrımını yapmak gerekiyor. Canlı varlıklar kendi vücut bütünlüklerini bir süre korumak için enerji üretebilen ve bu enerjinin bir kısmını ise vücut bütünlüklerini korumak için kullanan varlıklardır. Örneğin hücre zarının bütünlüğünü koruyacak kadar enerji üretemeyen paramesyum ölmüştür. Ya da beyin, kalp ve solunum fonksiyonlarını yerine getiremeyen insanlar ölmüştür.

Demir bir plaka demir atomlarından oluşur, kendi yapısını korumak için bir enerji üretmez. Bu nedenle cansızdır.

Bir hücre zarı kabaca iki tabaka fosfolipid ve aralarında bulunan kolesterol ve karbonhidratlardan oluşur. Yani hücre zarının yapısında bulunan maddeler aslında bir moleküller ve atomlardır.

Britannica ansiklopedisi

Learn Biology

Bu görselde gördüğümüz ise fosfolipidin kabaca yapısını gösteriyor.

Yani canlılar hücrelerden oluşur, maddeler atomlardan oluşur şeklinde okullarda kabaca öğretilen bilgi kafa karışıklığına yol açıyor. Biz de atomlardan oluşuyoruz. Sadece canlıyız. Şu an bu yazıyı yazmamı sağlayan şey bir dizi biyokimyasal süreç aslında.

Bir örnekleme yapalım. Örneğin sen bir resim çiziyorsun. Resmi çizerken çizdiğin çizgiler aslında noktalardan oluşuyor. Ama sen bunu algı olarak çizgi olarak görüyorsun. Çünkü senin insan olarak gözün çizgiyi oluşturan noktaları göremiyor ve sen sadece çizgiyi görüyorsun. Bu şekilde resmini tamamlayıp örneğin bir köpek resmi ortaya çıkarıyorsun. Çıkan resim de bütün olarak noktalardan oluşuyor aslında ama ortaya çıkan şey bir köpek resmi bütünsel anlamda. Dolayısıyla canlılıkta da atomların bir araya gelmeleri amino asitleri, amino asitlerin bir araya gelmeleri protetinleri, proteinlerin bir araya gelmeleri hücreleri, hücrelerin bir araya gelmeleri organları ve son olarak da hepsi birleşip seni oluşturuyor. Doğrusu evrimin bütünsel tasarımlar ortaya çıkarıyor olması örneğin bir aslan bir zürafa bir fil veya bir güvercin gerçekten büyüleyici bir durum. Çünkü bir hücre veya bir tek hücreli veya bir başka mikro yaşam unsuru ortaya çıkması tamam ama bunların bir araya gelip organize olup tıpkı senin noktalardan bir köpek resmi çözebilmen gibi bütünsel tasarımı olan bir aslanı ortaya çıkarmış olması (milyonlarca yılda bile olsa ) gerçekten inanılmaz ve büyüleyici bir durum.