Merhabalar çok güzel bir soru
Zamanı skaler bir büyüklük olarak ele aldığımız halde niçin boyutsal olarak da ele alırız?
Sorunuzda bir ayrım noktası var ve bu ayrım biraz fizik tarihi ve bilimin çalışma prensipleriyle açıklanabilir. Öncelikle "fiziksel her ifade kendi gözlem sınırları içerisinde doğru çalışır". Gündelik hayatta basit fiziksel olayları açıklamaya çalışırken zamanı skaler bir büyüklük olarak ele almak, o olayı açıklamak için yeterlidir. Örneğin bir top yere gündelik ayırt edebildiğimiz hızlarla yere düşerken geçen zamanı iki şekilde hesaplayabiliriz.
1) Newton'un Hareket Yasaları: Newton'un hareket yasalarını (Newton''un hareket yasalarında zaman skalerdir,mutlaktır) kullanarak sabit ivmeye marus kalan topumuzun düşüş zamanını hesaplamak bizi bir sonuca götürür. Eğer bütün parametreleri dahil etmişsek bu sonuç gözlemlerimizle de uyumlu çalışır.
2) Einstein'ın Görelilik Teorisi: Görelilik teorisine göre zaman aslında Newton'un bahsettiği gibi mutlak değil görecelidir. İki gözlemci için geçen zaman aynı çalışmaz. Ancak gözlemcilere göre farklı zaman süreleri elde etmek gündelik hayatta ayırt edebildiğimiz parametrelerle olanaksızdır. Örneğin Einstein'ın ifadesini modern fiziğin problemlerinden birisi için test etmek ve neticede Einstein'ın teorisine yönelik doyurucu bir cevap alabilmek için gereken hız saatte 10 veya 20 km gibi gülünç hızlarla mümkün olmaz. Test etmemiz için gereken hız, ışık hızına çok yakın hızlardır. Ki hiçbir makro molekülü bu hızlara çıkarabilmek mümkün değildir. Yinede Einstein'ın Görelilik Teorisi, modern fizikte açıklamakta yetersiz kaldığımız birçok olayı mükemmel bir doğrulukla hesaplar. Bu olayları Newton ile açıklamak ise mümkün değildir.
Anlaşılabileceği üzere zamana yönelik iki ifadenin de gözlem sınırları farklıdır. Peki Einstein'ın Görelilik Teorisi Newton'un açıkladığı bir olayı da açıklayabilir mi? Kesinlikle evet. Çünkü Einstein'ın gözlem sınırları Newton'ı da kapsayacak şekilde daha geniş sınırlardır. Ancak elde edilen sonuç ayırt edilemeyecek kadar hassas olacaktır ve zamanın göreceliği dolayısıyla işimizi daha da zorlaştıracaktır. Dolayısıyla Newton'un Hareket Yasaları kendi gözlem sınırları içerisinde yanlış değil ancak daha geniş gözlem sınırlarında yanlış bir ifadedir. İşte bu geniş sınırları ifade etmek için Einstein'ın teorisini kullanmak daha doğru olacaktır. Sorunuzdaki ayrım noktası da budur: Gözlem sınırları. Zamana da hem skaler ve mutlak hem de göreceli ve boyutsal özellikler atfetmemizin sebebi de budur sadece gözlem sınırlarımız çerçevesinde birisini diğerine tercih etmek daha hesaplamalarımız açısından daha faydalı olacaktır.