Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Hasan Tanrıöver
Üye
5

Hayvanlar çocukluğunu hatırlar mı?

Bu soru neden insanlar çocukluğunu hatırlamaz sorusundan öne sürülerek aklıma gelen bir soru oldu. İnsanlar çocukluğunu hatta bebekliğini hatırlamakta güçlük çektiğini hepimiz kendimizden biliriz. Hayvanlarda da durum aynımıdır?
1,189 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Tunç Taylan
Tunç Taylan
13K UP
Yazımlıcı, Mühendis, ex-çocuk

Merhaba,

Bu tür konularda daha ziyade spekülasyon yapılabilir. İnsan dışı hayvanlara geçmiş anılarını, hatta o anki hissiyatlarını sorma şansımız yok. Zihinlerinin bizimki gibi çalıştığından bile emin değiliz. Pek çok hayvan, çevreyi bizden çok farklı şekilde algılar. Biz görmeye odaklanırken, onlar koku ve seslere ağırlık verirler örneğin. Anlık stresli durumlarda (örn. yırtıcı saldırısı, düşme vb.) da bize göre daha çabuk sakinleşirler. Bir anlamda "anı yaşama" eğilimindedirler. Hiyerarşilerle, kategorilerle, sembollerle çok fazla işleri olmaz.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlarla ilgili bilinenden yola çıkarsak, dil öğrenmeyle beraber hafızanın da daha berrak hale geldiği. Yani algılarımızla zihnimizdeki sembolleri eşleştirdiğimiz oranda, bazı şeyleri anlamlandırarak, duruma göre basitleştirerek hatırlamamız kolaylaşır. Öte yandan eğitimli şempanzelerin, rakam sıralama türü egzersizlerde insanlardan daha iyi performans gösterdikleri de biliniyor. Yani belki dil öğrenmemizin bedeli, beynimizin kısa süreli hafıza bölgesini kısmen feda etmek olabilir. Sonuçta öyle ya da böyle, yetişkin canlılar, yavru hallerine göre anıları tasnif etmek konusunda daha başarılıdırlar, çünkü zamanla etraflarını ve bireyleri tanımak, tanıdık/yabancı, tehlikeli/zararsız gibi kriterleri kullanmak zorundalar. Beyin, farklı algılara ve duygulara maruz kaldıkça, fiziksel olarak da değişen bir organdır.

Köpek, balina, fare gibi bazı memelilerin, kargaların veya ahtapot gibi canlıların bellekleri oldukça güçlüdür (kargaların kin tuttukları bile biliniyor). Uzamsal ve kısa süreli bellekleri var. İnsanlara özgü olduğu zannedilen "epizodik belleğe yakınsayan" (çünkü tam olarak test edemiyoruz) bellek becerileri sergileyen türler de biliniyor. Yüzleri, mekanları hatırlayabiliyorlar, bazı sembollerle nesneleri ilişkilendirebiliyorlar. Yapılan araştırmalar, köpeklerin geçmişlerini yeniden kurgulayabildiklerini gösteriyor. Ancak bunun ne kadar geriye gittiğini anlamak zor. Hayatlarını "çocukluk", "yetişkinlik" gibi dönemlere böldükleri zaten çok şüpheli. Köpekler uzun süredir insanlarla yaşadıkları için, şempanzelerde bile bulunmayan bazı yetenekler edinmiş durumdalar. Doğuştan yüz ifadesinden duygu anlayabiliyorlar mesela. Benzer şekilde bir yere kadar sembolik hafızaları var. Ancak biz nasıl daha ziyade duygusal yanı yoğun anıları hatırlıyorsak, onlar da geçmişlerinden travmatik anıları ya da çok sevdikleri eski sahiplerini hatırlıyorlar. Vahşi hayvanlarda bunu test etmek daha zor. Avlanma teknikleri, alet kullanarak kabuk kırma gibi beceriler, özellikle sosyal canlılarda ebeveynden yavruya geçiyor. Sürü bireyleri birbirlerini tanıyorlar. Tecrübeli bireyler, uzun göç rotalarını hatırlayabiliyor. Ancak tekrara dayanan bu tür beceriler edinmeleri, "ben küçükken buralar hep fok kolonisiydi" türü anılar kafalarında canlandırabildikleri anlamına gelmez.

Özetlersek, çoğu canlının hayatta kalmak için evrimleşmiş bir veya daha fazla hafıza türü var, ki buna erken dönemde öğrendikleri beceriler dahil. Ancak evrimsel getirisi çok tartışmalı "çocukluk anısı" diyebileceğimiz bilgilerin, travmaları saymazsak, hayvanlar için getirileri sınırlıdır. O nedenle istisnai durumlar haricinde yavru oldukları dönemleri bizim anladığımız şekilde hatırlamaları çok olası değil.

375 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Allie Wall. Can Dogs Remember Their Past?. (6 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 6 Haziran 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
  2. Rowan Hooper. Chimps Outperform Humans At Memory Task. (6 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 6 Haziran 2021. Alındığı Yer: Newscientist | Arşiv Bağlantısı
  3. Felicity Muth. It's About Time: Animals Remember Past Events In Their Lives. (6 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 6 Haziran 2021. Alındığı Yer: Scientific American | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close