Paradoks olarak anılan birçok durum aslında bir paradoks değil. Fakat çıkış noktası bu tür bir kendiyle çelişme ifadesini barındırdığı için öyle anılıyor. İkizler paradoksunda da böyle bir çelişki var, fakat bu durumu çözen bir açıklama mevcut. Lakin cevabı bilseniz bile ikizler paradoksunun hala düşündürtebilecek farklı versiyonları da yok değil.
İkizler paradoksunda ne oluyor? İkizlerden biri Dünya'da bırakılıyor birisi ise ışık hızına yakın bir hızda seyahat edip geri dönüyor. Dünya'daki ikizin çerçevesinden, uzay aracındaki ikiz ışık hızına yakın gidiyor. O nedenle geri döndüğünde uzay aracındaki ikiz daha az yaşlanmış olmalı. Fakat uzay aracındaki ikizin perspektifinden de Dünya'daki ikiz ışık hızına yakın hızda gidip geliyor. Bu durumda hangisi yaşlı olacak?
Bunun en kısa açıklaması, gerçekte hareketlinin kim olduğunu bilmekte. Hiç kuşkusuz tanımladığımız referans sistemine göre bir hareketten bahsediyoruz. Sadece sabit hız söz konusu olduğunda böyle referans sistemleri oluşturup, kimin hareketli, kimin sabit olduğunu anlamak biraz güç olabiliyor. Fakat eğer ivme söz konusuysa, orada harekete geçiren bir şeylerin olduğunu, onun aslında sabit olmadığını daha açık bir şekilde söyleyebiliyoruz. Bu durumda da Dünya'dan uzay gemisiyle o hızlara ulaşan ikiz, ivmelenerek o hıza ulaştığı için aslında hareketli olanın o olduğunu, dolayısıyla onun daha az yaşlanacağını biliyoruz.
Tabii bu bilgiyi bilmek hemen her şeyi çözümlememizi ve kavramamızı sağlamıyor. Örneğin ya iki ikiz de birbirlerine zıt yönde ışık hızına yakın hızda seyahat edip, geri gelmek isterlerse? Bu gibi varyasyonlar yine kafa karıştırıcı olabiliyor ama çözüm prensibi yine aynı fiziksel kurallara tabi.
Paradoks olarak anılma nedeni de tam olarak bu, problem bir paradoks sayesinde ortaya çıkıyor. Kendisiyle çelişen bir ifadeyi tanımlıyor ve bu örnekte bize bir problem olarak geri dönüyor. Problemin çözümü olsa da ifade hala bir paradoks içeriyor. Yani paradokslara kendi içerisinde çeliştiği için kesinlikle çözümü olmayacak ifadeler şeklinde yaklaşmamak gerek. İfade hakkında gözden kaçan bir detay, yeni eklenen bir bilgi, bir algoritma, bir çözüm onu kendiyle çelişik olma durumundan kurtaracak başka açıklamalara götürebilir bizi. Fakat bu o paradoksun incelenmesini - dolayısıyla var olmasını - gerektiriyor. Bir başka deyişle problemi çözmek, paradoksu ortadan kaldırmıyor. Ne kadar fazla semantik oldu! Umarım bir şeyler - doğru bir şeyler - ifade edebilmişimdir.
Kaynaklar
- E. Özmeral. Özel Görelilik: İkizler Paradoksu & Eşzamanlılığın Göreliliği. (29 Mart 2021). Alındığı Tarih: 29 Mart 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
