Miller-Urey Deneyi, canlılığın başladığı Erken Dünya koşullarına yönelik olarak, deneyin yapıldığı 1952 yılına kadar olan biyokimya bilgileri ışığında tasarlanmış, canlılığın temeli olan moleküllerin doğal kimyasal süreçlerin bir sonucu olarak oluşup oluşamayacağını araştırmak üzere geliştirilmiş bir deneydir. Miller-Urey Deneyi'nin amacı, yaşamın kimyasal kökenlerini aydınlatmak ve Abiyogenez Teorisi'ne yönelik bazı yeni deneysel yaklaşımlar geliştirebilmekti.

Miller-Urey Deneyi, evrim karşıtları tarafından sıklıkla tartışılan ve sanki bu sahada yapılan tek çalışma ve tek sonuçmuş gibi üzerine bolca gidilen bir deney olarak halk arasında da popülerlik kazanmıştır. Aradan geçen yarım asırdan uzun bir süreden ötürü, Miller-Urey Deneyi'nin sonuçları, bugün bildiklerimizin yanında oldukça kısıtlıdır; buna rağmen, 1950'li yıllarda bilimin olduğu konum açısından değerlendirilecek olduğunda, bilim tarihinde önemli yankılar yaratmayı başarmış, bilim tarihi ve canlılığın kökenine yönelik araştırmalar açısından büyük öneme sahip bir deneydir. Gelin bu deneyi, hedeflediklerini, başarılarını, başarısızlıklarını ve hakkındaki tartışmaları biraz daha yakından tanıyalım.

Proteinler, içerisinde çok sayıda amino asit içeren bir veya birden fazla amino asit zincirinden oluşan büyük biyomoleküller ve makromoleküllerdir. Proteinler organizmada öylesine çoktur ki, proteinler, birçok hücrenin kuru ağırlığının yarısından daha fazlasını oluştururlar.

Canlıların neredeyse bütün yaşamsal faaliyeti (hareket, solunum vd.) proteinler sayesinde gerçekleştirilir: Proteinler, canlıların vücudunda metabolik reaksiyonları katalize etmek, DNA replikasyonu, uyaranlara tepki verme, hücrelere yapı kazandırma, molekülleri bir yerden bir diğer yere taşıma gibi çok sayıda göreve sahiptir. Buna ek olarak birtakım proteinler hücre içi kimyasal tepkimelerinin hızını arttırırken, diğer protein grupları savunma, depolama, taşıma, hücresel haberleşme, hareket ya da yapısal destek sağlamada görev alırlar. Örneğin çoğu zaman protein yapıda olan enzimler olmasaydı, canlılık da mümkün olmazdı.

Net pozitif, bir varlığın -genellikle belirli bir alanda- toplam etkisinin, negatif etkilerinden daha fazla pozitif etki yaratması durumunu ifade eder. Net pozitif, bireylerden kuruluşlara kadar pek çok farklı birime uygulanabileceği gibi çevre, sosyal ilişkiler gibi farklı alanlara da uygulanabilir.

Örneğin çevre bağlamında net pozitif; şirketlerin çevreye zarar vermekten çok, çevreyi iyileştirmek için katkıda bulunmalarını içerebilir. Benzer şekilde arkadaşlık ilişkileri bağlamında net pozitif, insanların arkadaşlarından talep ettikleri yardımdan daha fazlasını onlara sunması demektir.

Yıldırımlar aynı noktaya 1 defadan fazla düşebilir. Hatta aynı noktaya 3 defa düşen yıldırımlar kayıtlara geçmiştir. Bu mitin doğma sebebi, yıldırım düşme olaylarının oldukça nadir gerçekleşmesidir.

İddia, yıldırım düşmesi gibi bir olayın aşırı nadir olduğu inancından doğmuş ve halk arasında yayılmıştır.

Evrime bilimsel olmayan ve olamayacak bir temelde karşı çıkan insanların, evrimin embriyolojik kanıtlarından bahsedildiği zaman yüzlerinin gülmesinin ve hemen "söyleyecekleri bir sözleri" olduğunu sanmalarının bir nedeni vardır: Evrimsel biyologların bu konuda ellerinde olan tek veri olduğunu sandıkları 1868-1870 arasında basılan Ernst Haeckel'ın embriyoloji çizimlerinin sahtekarlık olduğunu düşünmeleri, kulaktan dolma bilgilerle bunu böyle sanmalarıdır.

Buradaki yazımızda Haeckel'ın tam olarak sahtekarlık yapmadığını, yaptığı bazı temel hataların dönemin bilim şartlarında gayet makul ve anlaşılır olduğunu (tıpkı Darwin'in genetikle ilgili saçma sapan fikirlere sahip olması, ancak bunun evrimin gerçekliğine herhangi bir etkisi olmaması gibi), bu hataların zaten yine bilim tarafından düzeltildiğini, hakkında söylenenlerin büyük bir çoğunluğunun çarpıtma ve yalandan ibaret olduğunu detaylıca izah etmiştik.

Kimyasallar, çok farklı analitik yöntemle, hem niceliksel hem de niteliksel olarak analiz edilebilirler; ancak bu analizlerin büyük bir kısmı, spektroskopi adı verilen bir sahanın altında incelenir. Spektroskopi, elektromanyetik radyasyon ve madde arasındaki etkileşimi; elektronların uyarılmasına, moleküler titreşimler veya nükleer spin yönelimlerindeki değişimlere neden olan etkileşimler kapsamında inceler. Bir diğer ifadeyle spektroskopi, ışık veya radyasyonun maddeler tarafından emilmesi ve yayılması şeklindeki ışık-madde etkileşimlerinin ölçülmesi ve incelenerek yorumlanmasıdır.

Daha yakın zamanlarda, spektroskopinin tanımı elektronlar, protonlar ve iyonlar gibi parçacıklar arasındaki etkileşimlerin yanı sıra taneciklerin çarpışma enerjilerinin bir işlevi olarak diğer parçacıklarla etkileşimlerini de içerecek şekilde genişletildi. Spektroskopik analiz; kuantum mekaniği, özel ve genel görelilik teorileri ve kuantum elektrodinamiği dahil olmak üzere fizikteki en temel teorilerin geliştirilmesinde çok önemli bir araç olmuştur. Yüksek enerjili çarpışmalara uygulanan spektroskopi, yalnızca elektromanyetik kuvvetin değil, aynı zamanda güçlü ve zayıf nükleer kuvvetlerin de bilimsel anlayışının geliştirilmesinde anahtar görevi görmüştür.

Aort, kalbin sol ventrikülünden çıkan oksijen bakımından zengin kanı vücuttaki dokulara taşıyan ana atardamardır. Kalbin sol ventrikülünden diyaframa kadar olan bölümü torasik aort, diyaframdan aortik bifurkasyona kadar olan bölümü abdominal aort olarak adlandırılır. Torasik aort, çıkan aorta (İng: "ascending aorta"), arkus aorta (İng: "aortic arch") ve inen aorta (İng: "descending aorta") olmak üzere üç bölümden oluşur. Arkus aorta üç dal verir. Bu dallar proksimalden distale doğru sırasıyla brakiosefalik (innominate) arter, sol common karotid arter ve sol subklavian arterdir. Brakiosefalik arter daha sonrasında sağ common karotid arter ve sağ subklavian arter olmak üzere iki dala ayrılır. Mikroanatomik olarak incelendiğinde aort duvarı üç tabakadan oluşur. Bu tabakalar içten dışa; tunica intima, tunica media ve tunica adventitia olarak isimlendirilir. Ayrıca tunica adventitia ve tunica mediayı besleyen vaso vasorum adında küçük damarlar vardır.

Aort diseksiyonu, aortun intima tabakasında bir yırtık meydana gelmesiyle birlikte kanın bu yırtıktan geçerek normalde izlediği yola ek olarak katmanların arasında yeni bir yol oluşturması anlamına gelir. Kanın normalde izlediği yol "gerçek lümen", yeni açılan yol "yalancı lümen" olarak adlandırılır. Yalancı lümenin izlediği yol boyunca yeni bir yırtık oluşursa kan, yalancı lümenden gerçek lümene geri girer ve bu yeni yırtığa "reentry yırtığı" adı verilir. Bazı olgularda re-entry, yalancı lümen basıncını azaltarak malperfüzyon riskini düşürebilir ancak prognoz diseksiyonun tipi ve komplikasyonlara bağlıdır. Ayrıca vakaların çoğunda kan, yalancı lümende proksimalden distale doğru bir yol izlese de kimi zaman tam tersi yönde bir yol izleyebilir. Bu duruma ise "retrograd diseksiyon" adı verilir.

Paleontologlar, Geobios dergisinde yayınlanan bir makalede Güney Afrika'nın Gauteng Eyaletindeki UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan İnsanlığın Beşiği'nin (İng: "Cradle of Humankind") üç farklı bölgesinde Agapornis cinsi yeni bir papağan türüne ait fosilleşmiş kemikler buldu.^[1] Torino Üniversitesi'nden Dr. Marco Pavia ve meslektaşları keşif ile ilgili şunları söylüyor:

Genetik veriler, papağanların Afrika'ya Geç Eosen/Erken Oligosen döneminde yerleştiğini, Agapornis'in ise Avustralya'dan Afrika'ya ancak Geç Oligosen/Erken Miyosen döneminde, yani yaklaşık 24 milyon yıl önce geldiğini gösteriyor.