Kimi zaman özkütle olarak da bilinen yoğunluk, ya da daha teknik ismiyle hacimsel kütle yoğunluğu, belli bir hacimde bulunan kütle miktarının ölçüsüdür. Genellikle ρ\rho (Yunancada "rho") ile temsil edilir ve matematiksel olarak aşağıdaki gibi tanımlanır:
ρ=mV\LARGE{\rho=\frac{m}{V}}
Bu formülde mm kütle, VV ise hacimdir. Bu kavram ile oldukça ilişkili olan bir diğer kavram, spesifik ağırlık kavramıdır. Bunu hesaplamak için formülde kütle yerine, kütlenin kütleçekim ivmesi (gg) ile çarpımı sonucu elde edilen ağırlık (W=mgW=mg) kullanılır.
Özkütlenin en yaygın olarak kullanıldığı alanlar kaldırma kuvveti, malzeme paketlenmesi ve saflık gibi alanlardır.
Burada da işin kaldırma kuvveti ile ilişkisini gösteren hoş bir örnek göreceğiz. Aşağıdaki fotoğrafta gördüğünüz, yoğunluk kulesi denen bir yapıdır.
Her cismin kendine ait bir yoğunluğu vardır. Bunu, kabaca bir maddenin ne kadar "sıkıca paketlendiği"nin ölçüsü olarak düşünebilirsiniz. Belirli bir hacme ne kadar madde sığdığının bir ölçüsüdür.
Örneğin markete gidip alışveriş yaptığınızda, size genellikle sabit boyda bir poşet (torba) verilir. Bu poşeti çeşitli şekillerde doldurabilirsiniz: İsterseniz aldığınız sadece birkaç ürünü poşete doldurarak içini büyük oranda boş (sadece havayla dolu) bırakabilirsiniz. İsterseniz torbayı ağzına kadar aldıklarınızla doldurursunuz. İkinci durumda torbanın sadece kütlesi değil, yoğunluğu da artar. Çünkü siz cisimleri torbaya doldurdukça, torbanın hacmi neredeyse genişlememektedir. Bu durumda, sabit bir hacme sığan cisimlerin miktarı, yani genel olarak torba içerisindeki alanın yoğunluğu artmaktadır.
Genel bir fizik yasası olarak, yoğunluğu az olan cisimler, yoğunluğu daha fazla olan cisimlerin üzerinde yüzerler. Tabii ki bu genellikle birbiri içerisinden akabilen ya da geçebilen cisimler için geçerlidir: yani gazlar ve sıvılar için. Aslında katılar için de geçerlidir, ancak iki katıyı üst üste koyduğunuzda, birbirleri içerisine genellikle nüfuz edemedikleri için, yer de değiştiremezler. Dolayısıyla yoğunlukları cisimlerin konumlanmasında bir rol oynayamaz. Fakat eğer ki bir katıyı, içerisinde hareket edebileceği bir sıvının veya gazın içerisine bırakacak olursanız, yoğunluklara bağlı olarak sıvı veya gaz içerisinde katı belli bir yerde kalacaktır: batacaktır, yüzecektir veya yüzeyde kalacaktır. Aynı şey sıvı-sıvı, sıvı-gaz ve gaz-gaz etkileşimleri için de geçerlidir.
Bu fotoğrafta gördüğünüz kulede, günlük hayatta görebileceğiniz çok sayıda farklı cisim yoğunluklarına göre bir kap içerisinde belirli konumlar almaktadır. Kap içerisinde yukarıdan aşağıya doğru indikçe, karşılaştığınız cisimlerin yoğunlukları da artmaktadır. Çünkü daha yoğun olanlar, daha dibe çökmeye meyillidir; daha az yoğun olanlarsa diğerlerinin üzerinde kalırlar. Bunu siz de evinizde deneyebilir ve sonuçlarınızı bize iletebilirsiniz!
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
23
-
9
-
8
-
7
-
6
-
6
-
5
-
4
-
1
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/04/2024 10:39:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2369
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
