Yunuslar ve Balinalar Akciğer Solunumu Yapıyor ve Memeli ise, Karaya Vurduklarında Neden Ölüyorlar?

Yunusların ve balinaların memeli hayvanlar oldukları doğrudur; yani bizler gibi akciğerli solunum yaparlar. Bunun için su yüzeyine çıkıp, kafalarının üzerinde bulunan solunum açıklığından nefes alırlar ve bu nefesi dakikalar boyunca tutarak su altında yüzerler. Sonra tekrar yüzeye çıkıp nefes almaları gerekir; çünkü balıkların aksine denizel memeliler solungaç solunumu yapamazlar. Peki bu durumda bu hayvanlar neden karaya vurduklarında ölüyorlar?

Bunun iki sebebi var ve ikisinin de kökeni evrimsel sürece dayanıyor: dehidrasyon ve organ hasarı. Bu hayvanların denizlerde yaşayacak şekilde evrim geçirdikleri doğrudur; tıpkı halen memeli hayvan olmaları gibi. Ancak söz konusu evrim, bulundukları ortama, yani sucul ortama adapte olmalarını sağlayacak şekilde yaşanmıştır. Bu da, söz konusu denizel memelilerin karasal memelilere göre suya çok daha bağımlı olmasıyla sonuçlanmıştır.

Suyun kaldırma kuvveti havanınkinden çok daha yüksek olduğu için, bu denizel memelilerin vücutları karada erişebileceklerinden çok daha büyük kütlelere erişmiştir. Karaya vurduklarında, söz konusu kaldırma kuvveti ortadan kalkar. Bu da, ağırlıklarının iç organlarını ezmeye başlamasına neden olur. Dolayısıyla, teknik olarak bu hayvanlar nefes almayı sürdürebilecek olsalar da, organlarının ezilmesi ve hasar görmesi nedeniyle yavaş yavaş ölürler.

Bir diğer nokta, bu hayvanların sucul ortamdaki ısı şartlarına bağlı olarak vücut sıcaklıklarını ayarlıyor olmalarıdır. Karasal şartlarda radyasyon yoluyla ısı transferi, sudakine göre çok daha yüksektir. Bu nedenle karaya çıktıklarında vücutları çok kısa sürede, çok fazla ısınır. Bu da dehidrasyona (su kaybına) ve yine organların çalışamamasına neden olur. Bu nedenle eğitimli gönüllüler bu canlıların üzerine su serperler; amaç, balıklarda olduğunun aksine "nefes almalarını sağlamak" değil, vücut sıcaklıklarını ayarlamalarına yardımcı olmaktır.

Tabii ki tüm bunlar sağlansa bile, susuzluk ve açlık karaya vuran denizel memelilerin ölümüne sebep olabilmektedir.