Uzun burunlu maymun (Nasalis larvatus)

Gözlem Bilgileri

Bu tür henüz Evrim Ağacı tarafından gözlenmemiştir.

Tanım ve Genel Bilgiler

Proboscis Maymunu veya Latince adıyla Nasalis larvatus, ağaçta yaşayan, Güney-Doğu Asya’daki Borneo adasında bulunan endemik bir türdür. Bu tür, Eski Dünya Maymunları'ndan Colobinae familyasına mensuptur. En karakteristik fiziksel özellikleri ise hiç kuşkusuz uzun burunlarıdır. 

Nasalis larvatus, Tibet Makak’ı ve Gri Langur ile birlikte Asya kıtasının en büyük maymunlarındandır. Erkek Proboscisler 66 - 72 cm. arasında boya ve 30 kg. ağırlığa ulaşabilirlerken, dişi Proboscisler en fazla 62 cm. boy ve 15 kg. ağırlığa ulaşabilirler. Bu cinsel çiftbiçimlilik sadece uzunluk ve ağırlıkta sınır kalmıyor, ayrıca erkeklerin burnu 10cm iken, dişilerin burnu da erkeklerden daha kısadır fakat hala diğer primatlara oranla uzundur. Erkekler uzun burunlarını dişiyi ilişkiye davet etmek için kullanabilir. Bir diğer kullanma amaçları ise hem iletişim kurmak hem de çevredeki tehlikeleri karşı uyarmaktır. Tehlike anında burunları kan ile dolar ve normalde çıkardıklarından çok daha boğuk bir ses çıkarırlar. 

Ekolojik Dağılım ve Habitat

Borneo adasında endemik olan bu tür ayrıca Burnei, Endonezya ve Malezyada’da bulunabilir. Genel olarak sahillerde ve nehir kenarlarında yaşarlar. Ayrıca bataklık ormanları, bodur bataklık ormanları, kauçuk ormanları, kalker tepe ormanlar, tropikal ormanlar ve sarp kayalıklarda da bulunabilirler. Suya oldukça yakın yaşamayı tercih ederler yani en sucul primatlardandırlar ve iyi de yüzücüdürler. Su altında 20 metre kadar yüzebilmektedirler. Sucul olmalarından dolayı, bazılarının baş avcılarından olan timsahlardan kaçabilmeleri için ayakları perdeli bir şekilde evrimleşmiştir.

Popülasyon ve Koruma Statüsü

Fakat ne yazık ki insanoğlu bu türün de sonunu getirmek üzere... Koruma altına alınan türlerden biri olan Nasalis larvatus’un 1977 yılında 6.400 civarında bulunduğu tahmin edilirken, son yapılan sayımlarda bu sayının 1.000e gerilediği görülmüştür. Borneo’da bu türü avlama yasağı getirlimiştir.  Tür, IUCN tarafından "soyu tehdit altında" statüsündedir.

Davranış ve Etoloji

Proboscisler genelde grup olarak yaşarlar, bir erişkin erkek, bir kaç tane erişkin dişi ve onların yavruları şeklinde. Fakat çoğunluğu erkek olan gruplar da mevcuttur. Küçük, egemen gruplar halinde fakat toplu bir şekilde yaşarlar. Birlikte seyahat ederler fakat yine de her birey kendi grubundakilerle birliktedir. Tek erkekli gruplar 9-19 bireyden oluşurken, tüm topluluk 60 bireye ulaşmaktadır. Tek erkekli gruplardaki erkekler 6-8 yıl kadar grupta kaldıktan sonra yetişkin olurlar ve sadece erkeklerin bulunduğu gruba katılırlar. Bazen de dişiler bebeklerinin öldürülmesini engellemek için, besin yarışını azaltmak için ve ya sosyal statüdeki yükselişten ötürü gruplarını terk edebilirler. 

Dişiler 5 yaşındayken cinsel olgunluğa ulaşırlar. Genel olarak Kasım - Şubat ayları arasında olan çiftleşme döneminde birleşme sadece yarım dakika sürer ve yeni bireyin doğması Mart - Mayıs aylarında gerçekleşir (170 - 200 gün). 

Diyet ve Metabolizma

Bir çok enteresan özelliği olan bu türün bir diğer enteresan özeliği de mevsimsel olarak diyetlerini değiştirmeleridir. Ocak - Mayıs ayları arasında meyve yerlerken Haziran ve Aralık ayları arasında yaprak yemektedirler. 

Etimoloji

Uzun burunlu maymun, ya da diğer bir adı olan proboscis maymunu olarak bilinir. Proboscis, İngilizce "uzun burunlu" veyahut "hortum" anlamında kullanılır.