Uzak Yıldız Sistemlerinde Süper Dünya Keşfedildi!

Uluslararası bir araştırma ekibi, Dünya'nın iki katı büyüklüğünde ve yıldızına Satürn'ün Güneş'e olan mesafesinden daha uzakta dönen bir gezegen buldu. Harvard ve Smithsonian Astrofizik Merkezi'nin (CfA) de aralarında olduğu ekip, bu keşfin diğer gezegen sistemlerinin bizimkinden ne kadar farklı olabileceğinin bir örneği olduğunu belirtiyor. CfA üyesi ve araştırmanın başyazarı Weicheng Zang şunları söylüyor:

Daha önce sadece Dünya'dan yüzlerce kat büyük gezegenlerin bulunduğu bir bölgede bir Süper Dünya keşfetmiştik. Süper Dünya terimi bizim gezegenimizden daha büyük ama Neptün'den daha küçük gezegenler için kullanılıyor. Bu keşif, Samanyolu'ndaki gezegen çeşitliliğini anlamak için önemli bir adım.

Ekip, Samanyolu'ndaki gezegen popülasyonlarına dair yeni bilgiler elde etmek için yıldızlarına göre gezegen kütlelerini ölçtü. Çalışmada, uzak nesnelerden gelen ışığın gezegen gibi bir cisim tarafından bükülmesiyle oluşan mikromercekleme tekniği kullanıldı. Bu yöntem, özellikle Dünya ile Satürn yörüngeleri arasındaki mesafede bulunan gezegenleri tespit etmek konusunda etkili. Mikromercekleme ile şimdiye kadarki en kapsamlı veri setini sunan bu çalışma, önceki örneklerden üç kat daha fazla gezegen içeriyor ve tekniğin tespit edebildiği gezegen boyutunu sekiz kat küçülterek Dünya boyutuna yakın ölçeklere indirgiyor. Bu sayede, yöntemin hassasiyeti artırılarak daha küçük kütleli gezegenlerin keşfi mümkün hale geliyor.

Araştırmacılar, Şili, Güney Afrika ve Avustralya'daki üç teleskoptan oluşan Kore Mikromercekleme Teleskop Ağı (KMTNet) verilerini kullandı. Projeye katılan Çin'deki Tsinghua Üniversitesi ve Westlake Üniversitesi'nden Prof. Shude Mao şunları söylüyor:

Önümüzdeki birkaç yıl içinde elimizdeki örnek sayısı dört katına çıkacak. Böylece KMTNet verileriyle bu gezegenlerin nasıl oluştuğunu ve evrimleştiğini çok daha net bir şekilde anlayabileceğiz.

Güneş sistemimizde Merkür, Venüs, Dünya, Mars olmak üzere 4 küçük, kayalık iç gezegen ve Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün olmak üzere 4 gaz devi bulunuyor. Kepler ve TESS teleskopları gibi araçlarla yürütülen ötegezegen araştırmaları, diğer yıldız sistemlerinde Dünya'nın yörüngesinden daha iç kesimlerde bile küçük, orta ve büyük gibi çeşitli boyutlarda gezegenler bulunabileceğini ortaya koymuştu. CfA liderliğindeki ekibin bu yeni çalışması ise Süper Dünya olarak adlandırılan gezegen sınıfının, diğer sistemlerin dış bölgelerinde de yaygın şekilde var olabildiğini kanıtlıyor. CfAnın bir parçası olan Smithsonian Astrofizik Gözlemevi'nden ortak yazar Jennifer Yee şunları söylüyor:

Dünya'dan biraz büyük gezegenlerden Jüpiter boyutuna ve ötesine kadar yapılan bu popülasyon ölçümü, galakside özellikle Dünya yörüngesinin dışında konumlanan süper Dünyalar da dahil olmak üzere gezegenlerin bol miktarda bulunduğunu gösteriyor.

KMTNet'i yöneten Kore Astronomi ve Uzay Bilimleri Enstitüsü'nden ortak yazar Youn Kil Jung ise şöyle ekliyor:

Bu sonuç, Jüpiter benzeri yörüngelere sahip gezegen sistemlerinin çoğunun, bizim güneş sistemimizin bir kopyası olmadığına işaret ediyor.

Araştırmacılar aynı zamanda Süper Dünyaların sayısının Neptün boyutlu gezegenlere kıyasla ne kadar olduğunu belirlemeye çalışıyor. Bu çalışma, en azından Neptün boyutundaki gezegenler kadar Süper Dünya olduğunu ortaya koyuyor.

Çalışmaya CfA'dan katkı sağlayan diğer isimler arasında doktora sonrası araştırmacı In-Gu Shin, şu anda Stanford Üniversitesi'nde olan eski Harvard lisans öğrencisi Hangyue Wang ve 2022-2023 yılları arasında araştırma izniyle CfA'da bulunan Kore Astronomi ve Uzay Bilimi Enstitüsü (KASI) bilim insanı Sun-Ju Chung bulunuyor.

Gezegenin özelliklerinin belirlenmesi için KMTNet'in yanı sıra, Optik Kütleçekimsel Mercekleme Deneyi (OGLE) ve Astrofizikte Mikromercekleme Gözlemleri (MOA) adlı araştırma grupları da veri katkısında bulundu.