Mantarlar hakkında neler biliyorsunuz ? Ne hayvan ne bitki olan bu canlılar büyük bir çeşitliliğe sahip. Hastalık yapıcı olanlarından ilaç üretebilenlere, tek hücreli olanlarından dünyanın en büyük organizmasına birçok türü bulunan mantarlardan yepyeni bir teknoloji geliştirildi.

Üç yıl süren bir çalışmada araştırmacılar mantardan pil üretti. Bu biyolojik pil , birkaç gün boyunca , tarım ya da çevre araştırmalarında kullanılan bir sıcaklık sensörünü çalıştırabiliyor. Pilin en önemli özellikleriyse zararlı kimyasal maddeler içermemesi ve işi bittiğinde kendi kendini sindirerek yok olabilmesi. Ayrıca şarj etmek yerine sadece mantarı beslemek yeterli. Bu pil kurutulmuş olarak saklanabiliyor, çalışması istendiğindeyse sadece su ve besin ekleniyor. Biyolojik pili daha güçlü ve uzun ömürlü hale getirmek için yeni mantar türleri araştırılıyor.

29 Nisan 2025’te, İspanya’da ülke genelini kapsayan büyük bir karartma yaşandı; milyonlarca insan on uc saate varan süreyle elektriksiz kalırken hastaneler, ulaşım ağları ve dijital hizmetler felce uğradı ve en gelişmiş enerji altyapılarının bile ne denli kırılgan olduğu tüm çıplaklığıyla ortaya çıktı. Cyberpunk 2077 evreninde “blackout” olarak adlandırılan büyük elektrik kesintisi ise Night City’nin teknolojik can damarını donduran dramatik bir dönemeç noktasıdır. Modern metropolleri ayakta tutan karmaşık enerji dağıtım ağları, iletişim altyapıları ve siber-implant sistemleri bir anda işlevsiz kalınca, teknolojik özerkliğe bağımlı varlığımızın şaşırtıcı derecede kırılgan olduğu su yüzüne çıkar. Bu kesinti yalnızca ışıkları söndürmek veya veri akışını çökertmekle kalmaz; toplumsal sözleşmeyi, bireysel özerklik illüzyonunu ve kentsel yaşamın temel kabullerini sorgulamaya zorlayan bir varoluşsal kriz tetikler. Elektriğin kesildiği o anlardaysa kent sakinleri, makinelerinin ardındaki görünmez kodlarla, bu kodları dayatan iktidar mekanizmalarıyla ve sistemi sorgulamadan kabul eden bireyin sorumluluğuyla yüzleşmek durumunda kalır.

Her şeyden önce blackout, “risk toplumu” paradoksunu gözler önüne serer. Ulrich Beck’in dediği gibi, modernite riskleri küresel ölçekte yaygınlaştırırken, bu risklerin yalnızca teknik çözümlerle etkisizleştirilebileceği ütopyasını da üretir. Oysa bir kesinti anomisi, bizi teknolojik güvencelerin ötesine taşır ve paradoksal biçimde doğaya, kendi bedenimize ve komşularımızla yüz yüze ilişkilere geri döndürür. Siber-implantlara, kesintisiz veri akışına ve parlak reklam panolarına bel bağlamış kent sakinleri, bir anda soğuk bir lambanın etrafında ısınmaya ve sokak lambalarının sönmesiyle ay ışığında yol bulmaya mahkûm olur. Bu geri dönüş, Martin Heidegger’in “dünya-içi-varlık” (In-der-Welt-sein) ontolojisine bir gönderme taşır: Teknoloji bizi yerimizden alıp dijital aracılığa sürüklemişken, blackout bizi kendi varoluş dünyamıza geri iteler.

James Webb'in büyüsü, geçmişe — çok ama çok eskiye — bakabilme gücünde saklı. Teleskop, Büyük Patlama'dan yalnızca birkaç yüz milyon yıl sonra oluşmuş galaksilerin ışığını yakalayarak, evrenin bebekliğine dair ilk net görüntüleri sunuyor. Son günlerde yayınlanan JWST görüntüleri, yalnızca teknik bir başarı değil; insanlığın hayal gücüne yazılmış yeni bir destandır. Teleskobun yakaladığı Cosmic Cliffs (Kozmik Uçurumlar) adlı fotoğraf, yıldızların doğduğu dev gaz bulutlarını gözler önüne seriyor. Adeta tanrıların fırçasından çıkmış bir tablo gibi... 7.600 ışık yılı ötedeki Karina Bulutsusu’ndan gelen bu görüntü, zamanın derinliklerinde donmuş bir anı bize sunuyor. Kütleçekimsel etkileşimlerin sarmalında birbirine yaklaşan galaksiler, evrenin ne kadar dinamik, ne kadar canlı olduğunu anlatıyor bizlere. Son keşiflerden biri olan CEERS-93316 adlı uzak galaksi ise evrenin yalnızca 235 milyon yaşındayken var olmuş olabilir. Her cevap, yeni bir sorunun anahtarı...Ve belki de en güzeli, bu keşiflerin bizlere şunu fısıldaması: Henüz her şeyi görmedik. Henüz her şeyi duymadık. Evrenin anlatacak daha çok hikâyesi var.

Bazen çok daha ağır bir yüzleşmeyle karşılaşıyorum.^[1]

Mesela, bir yetimin son bakışı gibi…

Tarih boyunca milyonlarca insanın inancına yön veren İsa Mesih, yaşadığı dönemde hangi dili konuşuyordu? İsa’nın yaşadığı dönemde Roma İmparatorluğu hüküm sürüyordu ve Yunanca (özellikle "Koiné Yunancası") Doğu Akdeniz’de ticaretin ve yönetimin ortak diliydi. Kudüs gibi büyük şehirlerde ve önemli limanlarda Yunanca yaygın bir dildi. İsa'nın Yunancayı anlama ve muhtemelen basit düzeyde konuşma ihtimali bulunmakla birlikte ana vaaz dilinin Yunanca olduğu düşünülmemektedir. Halk arasındaki Aramice, dini törenlerdeki İbranice ve şehirlerdeki Yunanca arasında akıcı bir geçiş gerekiyordu. İsa'nın yaşadığı coğrafya olan Filistin bölgesinde, M.Ö. 6. yüzyıldan itibaren halk arasında yaygın bir şekilde Aramice kullanılmaktaydı. İncil’de, İsa’nın bazı sözleri doğrudan Aramice olarak kaydedilmiştir. Örneğin, "Talitha koum" (Küçük kız, sana söylüyorum, kalk!) ifadesi, Aramice kökenlidir.