Merhabalar umarım yazdıklarımın bir faydası olur....
CİLT LEKESİ NEDİR? NASIL OLUŞUR?
Cilt lekeleri, ciltte melanin pigmentin seviyesinin aşırı artışının sonucu oluşur. Melanin, deri, saç, beyinde bulunabilen ve tirozin seviyesinin artmasıyla oluşan koyu renge sahip bir pigmenttir. Bu pigment hücre içinde varolan kromotoforda bulunmaktadır. Melanin pigmenti üretilir ve etrafındaki öteki cilt hücrelerine yayılır böylelikle ciltte eşit renk görünümü oluşur.
Cilt lekelerinin birinci sebebi aşırı güneş ışınına maruz kalmakla birlikte korunmamaktır. Bununla beraber genetik yatkınlık, hamilelik, ilaçlar (doğum kontrol hapları vs.), kozmetik ürünleri, ciltte iltihaplanmaya sebebiyet veren akneler de cilt lekelerinin oluşumunda önemli oranda etkilidirler. Genel olarak yüzde bulunan lekeler çene, yanak, alın gibi bölgelerde bulunmaktadır. Lekelenmeler ilerleyen yaşlarda el, sırt ve göğüs bölgesinde artmaktadır.
Cilt lekelenmeleri melanin pigmentinin eşit dağılmadığı, fazla veya eksik olduğu durumlarda gözlemlenebilir. Bu cilt lekelenmeleri zararlı veya masum olabiliyor.
CİLT LEKELERİ ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Melazma: Yüksek seviyede östrojen hormonundan kaynaklanır ve gebelik lekelenmesi olarakta bilinmektedir. Araştırmaların sonucunda doğum kontrol hapları kullanan bireylerde de rastlanmıştır ve genelde cildin alın, yanak ve dudak üstündeki bölgelerde çıkabilir. Erkeklerde de bu lekelenme çeşidi görülebilir.
Lentigo: Çile benzer olup biraz daha koyu renklidir. Karaciğer lekesi veya yaşlılık lekesi olarak bilinmektedir. 5-20 milimetre çapında düz ve iyi huyludurlar. Çiller -kış evsiminde kaybolurken lentijenler kış mevsiminde kaybolmazlar.
Seboreik Keratoz: İlerleyen yaşlarda el, sırt, göğüs bölgesinde görülen benlerin zamanla beraber koyulaşması ve çoğalmasıdır.
Doğum Lekeleri: Doğduğumuzda cildimizde bulunan lekelerdir. Bazı doğum lekeleri pembe/kırmızı renkte olabilir bu tür lekelere ‘vasküler doğum lekesi’ denir. Doğum lekeleri vücuttaki normal olmayan kan damarlarından kaynaklanmaktadır. Diğer doğum lekesi türüne de ‘ pigmentli doğum lekesi’ denir ve kahverengi, gri, siyah olabilir. Genelde sağlığı riske etmezler.
Hemanjiyomlar: Kan damarlarının birikmesi sonucu oluşan lekelerdir. İyi huyludurlar. Karaciğer de çok sık rastlanmaktadır. Deride de görülebilmektedir. Normal şartlarda doğumda bulunmakta olup nadir olarak semptomlara neden olmaktadırlar. Ortalama 9-10 yaşına gelene kadar yok olabilirler. Kırmızı, somon rengi olabilmektedirler.
Vitiligo: Deride beyaz lekeler oluşur. Melanositlerin melanin üretmediği durumlarda meydana gelir. Biliminsanları bu hastalığın otoimmun bir hastalık olduğunu düşünmektedirler. Vücudun herhangi yerinde görülebilir ve bulaşıcı bir hastalık değildir.
Tinea Versicolor: Pityrosporum ovela denilen derideki doğal bir maya kontrol dışı olduğunda ve ciltteki rengi değiştirdiğinde ortaya çıkar. Bu hastalık hava sıcaklığının artışı, cilt yağlanması, hormonal farklılıklar, zayıf bağışıklık gibi etmenlerden ortaya çıkabilmektedir.
Egzema: İnflamasyon sonrasında kırmızı, kaşıntılı, kuru, pullu cilde neden olan bir hastalıktır. Alerji, astım gibi sorunlar sebep olabilir. Tedavisi soruna göre değişiklik gösterebilmekle birlikte zamanla geçtiği bulguları da gözlemlenmiştir.
Albinizm: Ortalama 17 binde 1 gözüken albinizm hayvanlarda da rastlanılan bir hastalık türüdür. Genetik bir hastalıktır. Bu hastalığa sahip olanlarda; ışığa karşı duyarlılık, beyaz-soluk bir ten rengine sahip olma, görme sorunları, gözbebeklerinde pembeleşme, kıllar veya tüylerin beyazımsı olması gibi özellikler bulunmaktadır. Tedavi olanakları oldukça sınırlıdır.
CİLT LEKELENMELERİ GENETİK MİDİR?
Albinizmin genetik bir problem olduğu bilinmektedir fakat acaba cilt lekelenmeleri herkeste aynı oranda mı gözlemlenir? Peki burada da genetik faktörler etkili midir?
Peroksiredoksinler organik peroksitlerin indirgenmesini sağlayan bir enzim grubu ailesi olup Prdx6 (Perokedoksin 6) ve Prdx4’ün yaralanma gibi olaylarda faaliyetlerinin arttığı gözlemlenmiş olup yara ve leke tamirindeki rolleri kanıtlanmıştır.
PTGS2 iltihaplanma gibi olaylardan sorumlu bir gen olup. Lekelenmelerde rol almaktadır.
Vitiligo hastalığı da aynı zamanda genetik olup bağışıklık sisteminin renk hücrelerini yok etmesiyle bağlantılı bir otoimmun bir hastalıktır.
Albino hastalığının geni 11. kromozom üzerinde taşınır ve bu kromozom anne veya babadan gelmesine bağlı olarak çekinik veya baskın halde olabilir. Kromozomdaki mutasyondan dolayı pigment seviyesi azalır.
Herkes aynı temel cilt yapısına sahip olmasına karşı farklı genetik şifreler taşırız. Elastikiyet, nem tutma kapasitesi, ışınları tutma derecesi, yağ içeriği, kalınlığı genetik şifrelerimiz sayesinde belirlendiğinden dolayı ciltteki lekelenmeler de genetiğe bağlıdır diyebiliriz. Cilt Testi ile cildinizin lekelenmeye yatkınlığını belirleyebilirsiniz.
Kaynaklar
- İLKNUR. Cilt Hastaliği. (7 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 7 Ocak 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı