Bu da daha önce birçok kez sorulmuş bir soru. Detaylı cevaplar da verilmişti. Burada tekrar kısaca açıklayalım.
Bir bitkinin, meyve mi sebze mi olduğunu belirleyebileceğimiz farklı kıstaslar var. Bunlar ayrım yapmamamıza yardımcı oluyor ama her birinin istisnaları da var.
1- Yetişme özelliği
Sebzeler daha çok tek yıllık olup otsu bitkilerin üzerinde, meyveler ise çok yıllık olup daha çok odunsu bitkilerin üzerinde yetişir. Yaprağı yenenler (marul, maydanoz, ıspanak vs), meyvesi yenenler (salatalık, patlıcan, domates vs), gövdesi yenenler (pırasa), kökü yenenler (havuç), yumrusu yenenler (patates) hep sebzedir ve bunların her biri otsu ve tek yıllıktır. Örneğe gerek bırakmayan sayısız meyve ise ağaçta yetişir ve çok yıllıktırlar. İstisna: Çilek, kavun/karpuz. Tek yıllık otsudurlar ama halk arasında meyve olarak kabul edilirler. Sebebini diğer maddelerde açıklayacağım. Ama bunlar halk arasında meyve olarak kabul edilse de yetiştiricilik tekniklerinde ve derslerinde "sebzecilik" başlığı altında anılırlar.
2- Tatlı/ekşi/acı tat ayrımı.
Sebzeler daha çok ekşi, acı, asidik lezzettedirler. Bu nedenle daha çok ısıl işlem görerek, pişirilerek tüketilirler. Meyveler ise daha şekerli tattadırlar ve pişmeden, direk tüketime uygundurlar. Bu madde biraz daha fazla istisna barındırır ve biraz da değişkendir ama genel olarak yine geçerlidir. İşte yukarıda söylediğim çilek, kavun, karpuz bu açıdan meyvedirler. Ama bir önceki maddeye göre sebzedirler.
3- Botanik, biyolojik isimlendirme ayrımı.
Patlıcan sebzedir ama yediğimiz kısmı, patlıcan bitkisinin meyvesidir. Yediğimiz marul, marul bitkisinin yaprağıdır. Yediğimiz havuç, havuç bitkisinin köküdür. Yediğimiz karnıbahar, karnıbahar bitkisinin çiçeğidir. Yediğimiz fasulye, fasulye bitkisinin tohumudur. Meyve aynı zamanda bir bitki organıdır. O nedenle salatalığa, domatese meyve de denebilir.
Bu maddeler içerisinde en mantıklı ve ikna edici olan çoğu kişiye göre ilk maddedir. Tarımsal olarak geçerli olan da o. Ama mutfak olarak bakarsak 2. madde, botanik bilimi açısından bakarsak 3. madde geçerli olarak kabul edilebilir.
Gerisi size kalmış. Umarım açıklayıcı olmuştur. Afiyet olsun. :)
