Uykusuzluğun bilimsel açıklaması nedir?

Uykusuzluk bir dizi durumdan kaynaklanabildiği gibi, tanımlanabilir herhangi bir neden olmaksızın da ortaya çıkabilir. Bu durum Birincil Uykusuzluk olarak bilinir.^[1] Birincil Uykusuzluğun başlangıçta tanımlanabilir bir nedeni olabilir, ancak neden artık mevcut olmadıktan sonra da devam edebilir. Örneğin, bir uykusuzluk nöbeti stresli bir iş veya yaşam olayı tarafından tetiklenebilir. Ancak durum, stresli olay çözüldükten sonra da devam edebilir. Bu gibi durumlarda, uykusuzluk genellikle herhangi bir dış faktörden ziyade uykusuzluğun kendisinin neden olduğu endişe veya korku tarafından sürdürülür.

Uykusuzluk semptomları aşağıdakilerden kaynaklanabilir veya bunlarla ilişkili olabilir:

Uyku apnesi veya üst solunum yolu direnci sendromu gibi uykuda solunum bozuklukları.^[2]

Bazı ilaçlar, otlar, kafein, nikotin, kokain, amfetaminler, metilfenidat, aripiprazol, MDMA, modafinil veya aşırı alkol alımı dahil olmak üzere psikoaktif ilaçların (uyarıcılar gibi) kullanımı.^[3]

Alkol ve benzodiazepinler gibi anti-anksiyete ve uyku ilaçları gibi diğer yatıştırıcıların kullanımı veya bunlardan yoksunluk.

Opioidler gibi ağrı kesicilerin kullanımı ya da bu ilaçların bırakılması.

Kalp hastalığı.^[4]

Hissedilen rahatsız edici hisler ve bu hisleri hafifletmek için bacakları veya diğer vücut parçalarını hareket ettirme ihtiyacı nedeniyle uyku başlangıcında uykusuzluğa neden olabilen huzursuz bacak sendromu.^[5]

Uyku sırasında ortaya çıkan ve uyuyan kişinin farkında olmadığı uyarılmalara neden olabilen periyodik uzuv hareket bozukluğu (PLMD).^[6]

Ağrı:^[7] ağrıya neden olan bir yaralanma veya durum, bireyin uykuya dalmak için rahat bir pozisyon bulmasını engelleyebilir ve ayrıca uyanmaya neden olabilir.

Menstrüasyon öncesi ve menopoz dönemindeki gibi hormon değişimleri.^[8]

Korku, stres, kaygı, duygusal veya zihinsel gerginlik, iş sorunları, mali stres, çocuk doğumu ve yas gibi yaşam olayları.

Mide ekşimesi veya kabızlık gibi gastrointestinal sorunlar.^[9]

Bipolar bozukluk, klinik depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, şizofreni, obsesif kompulsif bozukluk, otizm, demans gibi zihinsel, nörodavranışsal veya nörogelişimsel bozukluklar: DEHB, ve FASD.^[10][11]

Vardiyalı çalışma ve jet lag gibi sirkadiyen ritim bozuklukları, günün bazı saatlerinde uyuyamamaya ve günün diğer saatlerinde aşırı uykululuğa neden olabilir. Kronik sirkadiyen ritim bozuklukları benzer semptomlarla karakterize edilir.

Beyin lezyonları gibi belirli nörolojik bozukluklar veya travmatik beyin hasarı öyküsü.^[12]

Hipertiroidizm gibi tıbbi durumlar.^[13]

Uykusuzluğun altında yatan nedenler oldukça karmaşık, tam olarak bu hormon, şu hormon diyemem. Uykusuzluğun nedenlerinin çok çeşitli olması nedeniyle, sadece hormonların eksikliği veya fazlalığına bağlamak yetersiz bir açıklama olur. Bildiğim kadarıyla uykusuzluğun çok net olan bilimsel bir tanımı yok. Hormonal dengesizlikler uykusuzluğun tek nedeni olmayabilir, diğer faktörler (örneğin, saçma sapan uyku alışkanlıkları, stres, yatmadan önce ağır yemek yemek) ve tıbbi durumlar da uykusuzluğa katkıda bulunabilir. Ama bazı hormonlar sebep ola biliyor. Bu duruma, örnek vermem gerekirse; Melatonin, Kortizol, Seretonin, Adrenalin, Noradrenalin, Ghrelin, Leptin, Prolaktin, GABA (Gamma-Aminobutyric Acid), Tiroid Hormonları v.b.