Beynimizin vücudumuzu kontrol ettiği ve bu çerçevede hislerimize duyarlı olduğunu düşünmek başta zor gibi gelebilir. Ancak bu kontrol beynin temel fonksiyonlarından biridir ve bizi tehlike potansiyeli bulunan bir durumdan, hayvandan veya insandan kaçmaya veya bu tehlikelere karşı savaşmaya hazırlar. Beynimizin dört temel fonksiyonu vardır:
- Algılamak (duyu organlarınız)
- Kasları hareket ettirmek
- Düşünmek veya hissetmek
- Hayatta kalmak için gerekli nefes alma ve kalp atışı gibi unsurları kontrol etmek.
Hayati fonksiyonlar, sırasıyla iç organları uyaran ya da gevşeten, karşıt beyin sistemlerindeki, sempatik ve parasempatik sinir sistemlerindeki aktivite dengesi ile sağlanır. "Savaş veya kaç" ve "dinlen ve sindir" sistemleri olarak da adlandırılan bu sistemlerdeki faaliyet dengesi, duygular ve çevresel zorunluluklarla yönetilir.
Sinirlendiğimizde ya da utandığımızda sempatik sinir sistemi devreye girer ve vücudumuzda göz bebeklerinin büyümesi, kalbin daha hızlı atması ve daha hızlı nefes alma, tüylerin diken diken olması, terleme, adrenalin ve noradrenalin hormonlarının böbrek üstü bezinden dolaşıma salınması gibi tepkileri ortaya çıkarır.
Peki siz pancar gibi kızarır mısınız, yoksa hayalet gibi bembeyaz mı olursunuz? Aşırı korku veya öfke sırasında büyük miktarda adrenalin ve noradrenalin salgılanması nedeniyle ciltteki kan damarları daralır. Buna karşın hafif ila orta derecede sempatik aktivasyon, yine adrenalin salgılanmasına sebep olarak yüzdeki kan damarlarının genişlemesini sağlar. Bir kişinin utanç veya korku algısının sempatik tepki kapsamında nasıl derecelendirildiği (yani salgılanan adrenalinin miktarı) tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla beraber kalbimizin daha hızlı atması, kızarmamız vb. korku veya utanç duygumuzun önemli unsurlarıdır; sempatik işlev bozukluğu yaşayan bireyler genellikle duyguları işlev bozukluğu yaşamadan önce hissettikleri kadar kadar yoğun "hissedemediklerini" ifade ederler.[1]
Kaynaklar
- S. Glickstein. Why Do Your Cheeks Turn Red When You Get Embarrassed? How Come When We Get Nervous Our Heart Feels Like It’s Beating Faster?. Alındığı Tarih: 16 Kasım 2022. Alındığı Yer: Cornell Center for Materials Research | Arşiv Bağlantısı
