Bu soruyu öncelikle cebirsel olarak gösterelim. Bir fonksiyonun tepe noktasını bulmanın yolu türevini alıp sıfıra eşitlemektir. Parabolün genel formülü ax² + bx + c şeklindedir. Bu ifadenin x'e göre türevini alırsak 2ax + b sonucuna ulaşırız. Bu ifadeyi de 2ax + b = 0 şeklinde sıfıra eşitlersek ve x'i yanlız bırakırsak 2ax = -b, x = -b / 2a sonucunu elde ederiz. İşte bu yolla formülün doğruluğunu ispatlamış olduk.
Şimdi de isterseniz bunun neden böyle olduğunu geometrik olarak düşünelim. Parabol simetrik bir fonksiyondur. Parabolün y eksenine paralel olup fonksiyonun tepe noktasından geçecek bir çizgiye göre simetrisi vardır. Dolayısıyla aslında kökler de bu tepe noktasından bir ayna yansıması gibi eşit uzaklıktadır. O yüzden eğer bu iki kök arasındaki noktayı bulursan tepe noktasının x değerini bulabilirsin.
Aslında dikkat ettiyseniz bu formül c parametresine bağlı değil. Sadece a ve b değerleri var. Formülü çıkarırken doğrudan köklerle ilgili bir işlem de yapmadık. Bunun anlamı ise şu. Olayın aslında köklerle direkt bir bağlantısı yok. Tepe noktasından eşit uzaklıktaki bütün noktaların çıktısı aynı olacaktır. Yani ax² + bx + c = 2 yazarsak ve tepe noktayı buna göre çözersek aynı sonucu elde edeceğiz. Bu son kısım kafa karıştırıcı gelmiş olabilir. Bunu da başka bir görselle göstermek istiyorum.
Gördüğünüz gibi bu iki nokta kök değil. Ama fonksiyonda aynı çıktı değerlerini, yani 2 değerini veriyorlar. O yüzden onların da orta noktası tepe noktasının apsisini verir.
