Ödüllü Soru Nazar değmesi diye bir şey var mı? Toplumumuzda çoğu insan bana nazar değer diye korkuyor bunun modern bilimde bir yeri var mı?

İnanıyorsak Evet!

Atalarımız yağışlı olağan dönemlerde “tanrıların” onlardan razı olduğu “dopingi” ile tarlaları elbirliğiyle sürüp muazzam bir efor harcadıklarında muazzam bir verim almış ve o sene bolluk içinde yaşamışlardır. En ufak bir yangında, su baskınında yahut susuzlukta ise, “tanrıların” onları cezalandırdıklarına inanıp yelkeni suya indirmiş ve o sene açlıkla cebelleşmişleridir.

En eski İskandinav anlatılarında bu geçer ve büyü, dans ile müziğin doğuşu buna bağlanır.

Nazar bundan farklı bir temele dayanmaz. Toplumda nazar ile ilgili söylencelerdeki insan profiline bir bakın: Dikkat çekici ve ağırlıklı mavi gözler, bu gözlere sahip olanların deneyimlenmiş hasetliği vardır. Öte tarafta da nazara maruz kalacak olanın her şeyden sakındığı bir değeri…

Bundan sonrası çorap söküğü gibi gelir. Uğursuzluk, terslik, şanssızlık ve ötesi.

Oysa günlük yaşam içinde bu olumsuzluklara zum yaparsak ne denli çok olduklarını rahatlıkla görebiliriz. Tersi için de olumluluk adına aynı oranda geçerli. Bütün mesele zum meselesi.

Yatağın tersinden kalkmak, nazara gelmek, kara kedinin önümüzden geçmesi ve nicesi bu zum meselesinin bir ürünü.

Peki hiç mi dayanağı yok: Elbette. Yukarıda girişte verilen örnek tam da bunu anlatıyor. Ancak sorunun kaynağı nazarı değen değil değdiğine inananın, ona o gün boyunca ve devamında , dikkatsiz olacak, hata yaptıracak kadar kaygı yaşamasına, olağan her olumsuzluğu ona yormasına vesile olan psikolojisidir. Sevgiyle…

Nazar inancı, çeşitli kültürlerde ve toplumlarda yaygın olarak bulunan bir kavramdır. Çoğu kişi nazarın, başkalarının gözlerinden ya da kötü niyetlerinden gelen olumsuz enerjiler sonucu kişiye zarar verdiğini düşünür. Türk toplumunda da sıkça karşılaşılan bir inançtır ve genellikle güzel ya da başarılı kişilere zarar verebileceği düşünülür.

Ancak, modern bilim nazarın varlığını kabul etmez. Bilimsel açıdan, nazar gibi kavramlar psikolojik ve sosyal faktörlere dayanır. Başka bir deyişle, bir kişinin “nazar değdiği” hissine kapılması, genellikle psikolojik bir etkidir ve bunun, kişinin kendi inançları, toplumun etkisi veya olumsuz düşüncelerinden kaynaklanabileceği düşünülür.

Psikolojik etkiler: Kişinin nazar gibi bir olguyu inançla ilişkilendirmesi, stres, kaygı veya endişe yaratabilir ve bu da fiziksel ya da duygusal rahatsızlıklara yol açabilir. Bu durumu modern psikoloji, psikosomatik hastalıklar veya psikolojik bozukluklar ile açıklayabilir.

Sosyal etkiler: Toplumda yaygın olan inançlar ve uygulamalar, kişilerin bu tür bir “zarar” görme korkusunu besleyebilir. Başka bir deyişle, insanların nazara inanması, davranışlarını ve duygusal durumlarını etkileyebilir, ancak bu durum doğrudan fiziksel bir zararın varlığıyla ilgili değildir.

Sonuç olarak, bilimsel bakış açısına göre, nazarın fiziksel bir etkisi yoktur ve daha çok psikolojik ve kültürel bir fenomendir. Bu nedenle, nazar korkusu, genellikle kişinin inançları ve çevresel faktörlerle ilgilidir.

Mavi gözlerden çıkan ve "uğursuzluk getiren" ışınlar, ve bunları engelleyen nazar boncukları tabiki tamamen sahte bilim, herhangi bir bilimsel dayanağı yok. Bu konuda yapılmış bazı bilimsel araştırmalar var, "Ocular extramission" diye aratınca bulunabiliyor. Temel olarak çok hassas elektromanyetik alıcılara, çok yakın mesafelerden (~2 cm) bakarken gözün açık veya kapalı olması arasında fark ölçülebilmiş, ancak bunun nedeninin göz sinirlerindeki mikro elektriksel aktiviteler olması çok olası.

Nazar'ın bilimsel açıklaması ise:

1. Performans stresi. Bakışlar altındayken hissedilen stres nedeniyle performansın düşmesi.
2. Algıda seçicilik veya ilişkilendirme önyargısı: Bağımsız bir seviyede yaşanan aksilikleri ferketmeyip hemen unutmak, ama nazara geldiğiniz inancına sahipseniz ilişkilendirebileceğiniz olayları hemen buna bağlamak.
3. Plasebo etkisi: Kötü hissedeceğinize gerçekten inanırsanız kötü hissetmeniz çok normal.