Birincisi zaman bildiğin gibi görecelidir, yane Dünya'da 1 saniye Plüton'da da 1 saniyeye bedel fakat gözlemciye göre farklı. Örnekle açıklayayım; kendini parkta bir bank'da oturduğunu düşün sağında ve solunda sana 100 metre uzakta iki tane lamba var, hangisinin daha önce yandığını bulman gerekiyor. Sen sadece yere bakacaksın, yere hangi tarafta ki ışık çarparsa o daha önce yandı diyeceksin. İkisi de aynı anda yandı ve sen ikisinin de aynı anda yandığını söyledin, evet doğru. Ama 100 metre değil de sağ taraftaki 150 metre ilerde olsun, ışıkların ikisi de yandığında sen soldakini önce göreceksin çünkü sana daha yakın, ışık daha az mesafe katedicek. E sen soldakinin önce yandığını söyledin ama yanlış ikisi de aynı anda yandı. Veya başka bir örnek mesela elinde bir kronometre var her bir saniye de bir ışık yayıyor, uzay da olduğunu düşün 10 km öten de bir kara delik var.(bildiğin gibi kara delik ışığı çekiyor ve hapsediyor, o yüzden ışık yansımıyor.) Biz bu kronometreyi kara deliğin ufuk çizgisinin yakınlarına götürdük(yane ne ışığı çekecek kadar yakın ne de ışığa zarara sokmayacak kadar da uzak) kara delik ışığın hızını yavaşlatıyor gibi görünecek 1 saniye de ışık çıkması gerekirken 3 saniye de bir çıkıyor. Bu kronometrenin suçu değil, kronometrenin olduğu yerde hala 1 saniye de ışık saçıyor, sadece sen farklı görüyormuş gibi hissedeceksin. Kara delik ile ilgili de hiç bir deney yapamıyoruz çünkü gözlemleyemiyoruz gözlemleyemememizin sebebi de çok basit çünkü ışığı yutuyor, ışık olmadığından bir gözlem yapamıyoruz, sadece etrafında ki (ufuk çizgisi [event horizon]) ışık demetlerinden orada olup olmadığını gözlemleyebiliyoruz. Yane düşün kendi mahallende geziyorsun ve büyük bir kalabalığın aynı yere gittiğini görüyorsun bu durumda diyorsun ki "Herkes aynı yere gidiyorsa orada bir şey var" işte biz de böyle kara delikleri gözlemliyoruz ama orada ne olduğunu bilmiyoruz. Zaten gerçek bir kara delik fotoğrafı çıkalı ne kadar oldu ki. Öncelikle kara delik nasıl oluşuyor ona bakalım kısaca anlatırsam bizim güneşimizden 1,4 kat büyük bir yıldızın hayatının sonlarına gelip kendi içine çökmesiyle oluşuyor. Eğer bir kara delik gittikçe küçülüp nihayetinde yok oluyorsa, içine düşen şeye ne olur? (sorun bu galiba). Temel düzeyde, madde ve enerji bilgi taşır ve kuantum mekaniği, bilginin yok edilemeyeciğini söyler. Bilgi bir maddenin, atomun her şeyin kimliğidir, yane bir bileşiği A şekline getirirsek kömür B şekline getirirsek elmas elde ederiz, bilgi budur. En çok kabul edilen hipotez eğer kara deliğin içine düşersen mutlak öleceğindir ama bunu bilemeyiz, içerisin de tek yönlü bir solucan deliği de olabilir veya başka evrenler olabilir.(Evet, bizim evrenimiz de bir kara deliğin için de olabilir, bunları bilemeyiz.) Neyse soruna geleyim bir kara deliğe düşmek nasıl olurdu? Elimizde güvenli bir görgü tanığı olmadığından, bu soruya güvenmek için görelilik kuramına güvenmek zorundayız. Görelilik, bize herhangi bir dış gözlemcinin bakış açısına göre, hiçbir zaman kara deliğin içine düşmeyeceğinizi söyler. Görüntünüz, olay ufkuna giderek daha çok yaklaştıkça, deliğin kütleçekimi zaman ile oynamaya başlar. Görüntünüz içe doğru daha hızlı düşmek yerine, yavaşlar ve giderek daha da yavaş gezinir, ancak olay ufkuna tam olarak hiç varamaz. Aynı zamanda, görüntünüz sürekli olarak artan dalga boyunda kırmızıya, sonra kızıl ötesine ve son olarak da radyo dalgalarına dönüşür. Sizin kendi deneyimleriniz farklı olur, ancak tam olarak nasıl olacağını bilmiyoruz. Siz deliğe yaklaştıkça, gökyüzünde ki yıldız ve galaksilerin dağılımı eğrileşir ve maviye kaymadan aşırı parlaklığa doğru gider. Kendi saat ve algınıza göre, olay ufkuna hızla ulaşırsınız. Olay ufkundan zarar görmeden geçebilir ya da bir ateş duvarı ile karşılaşıp patlayarak atomaltı parçacıklara ayrılabilirsiniz. Eğer hayatta kalırsanız, muhtemelen deliğin merkezine yakın bir noktaya ulaşırsınız ki burada kütleçekim kuvvetinin derecesi sizi parçalara ayıracak kadar güçlü olduğu için "spagettileştirme" olarak bilinen bir süreçten geçersiniz. Fakat bazı hipotezlere göre, kendinizin bir solucan deliğinden yepyeni bir evrene atıldığınızı görebilirsiniz; ancak muhtemelen size kimse inanmaz : )
164 görüntülenme
