Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Evrim Ağacı Soru Botu
Üye 13 Aralık 2022
3

İstilacı tür nedir? Örnek verebilir misiniz?

1,235 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Mert Karagözoğlu
Çevirmen 13 Aralık 2022

İstilacı türler, doğal alanlarının dışında bir bölgeye getirildiklerinde etkileşime girdiği topluluğu değiştiren yabancı organizmalardır. Amerika Birleşik Devletleri'nde mor salkım otu (Lythrum salicaria) ve zebra midyesi (Dreissena polymorpha) gibi istilacı türler su ekosistemlerini değişikliğe uğratmış; bazı ormanlar akdiken (Rhamnus cathartica) ve sarımsak otunun (Alliaria petiolata) yayılması nedeniyle tehdit altındadır. Bazı iyi bilinen istilacı hayvanlar arasında dişbudak zümrüt kurdu (Agrilus planipennis) ve Avrupa sığırcığı (Sturnus vulgaris) bulunmaktadır. Gerek ormanda, gerek yazın yaptığınız bir tekne gezintisinde, gerek sokakta yürürken en az bir istilacı türle karşılaşmışsınızdır.

İstilacı türlerin yakın zamanda fazlasıyla çoğaldığı bir vaka, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan Asya sazanları vakasıdır. 1970'li yıllarda havuzları fazla planktondan arındırmak amacıyla yayınbalığı havuzları ve atıksu arıtma tesislerinde kullanılmak üzere ABD'ye getirilen bu balıklardan bazıları, kapatıldığı bölgelerden kaçmış, 1980'li yıllara gelindiğinde ise Mississippi Nehir havzasının Illinois ve Missouri Nehirleri dahil olmak üzere birçok kolunu kolonize etmiştir.

Hızlı üreyen ve doymak bilmeyen bu balıklar, yiyecek ve kaynak konusunda yerli türlerle rekabete girmesi halinde bu türlerin yok olmasına yol açabilir. Örneğin, aynı familyanın bir türü olan ot sazanı, fitoplankton ve su bitkileriyle beslenmektedir. Fitoplankton ve su bitkileri için yerli türlerle rekabete giren bu balıklar, su bitkilerini tüketerek yerli balıkların yumurtladığı habitatları değişime uğratır. Bir başka tür olan gümüş sazan ise zooplanktonlarla beslenen yerli balıklarla rekabet halindedir.

Tüm Reklamları Kapat

Illinois Nehri'nin bazı bölgelerinde topluluk biyokütlesinin %95'ini Asya sazanları oluşturmaktadır. Bu balıklar yenebilir nitelikte olmasına karşın bol kılçıklıdır ve ABD'de tercih edilen bir besin kaynağı olamamışlardır. Buna ek olarak bu türler, Büyük Göllerde yerel ekonomi ve rekreasyonel balıkçılık için son derece önemli olan yerli balık ve balıkçılık kaynaklarını tehdit etmektedir. Asya sazanı, bununla da kalmayıp yaklaşan motorlu teknelerin sesinden korkmakta, kendini su yüzüne fırlatarak teknede seyahat eden insanlara zarar verebilmektedir.

Büyük Göller bölgesi, bu bölgede gerçekleştirilen somon ve göl alabalığı balıkçılığı faaliyetleri Asya sazanlarının tehdidi altındadır. Henüz Büyük Göller bölgesine ulaşamamış bu sazanların Mississippi Nehri ve Büyük Göller havzaları arasındaki tek geçit olan Chicago Kanalına ulaşmasını engellemeye yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. Bu çalışmalar arasında elektrikli bariyer gibi yöntemler de yer almasına karşın Kanada'nın birkaç eyaleti, Chicago Kanalının Michigan Gölü'ne geçit veren kısımlarının tamamen kapatılması yönünde adli girişimlerde bulunmuş; yerel ve ulusal politikacılar sorunun çözülmesine yönelik görüşlerini bildirmiştir. Ancak ana hatlarıyla ele alındığında hükümetler, istilacı türlerin yayılmasının engellenmesi veya yavaşlatılması konusunda etkili olamamıştır.

Asya sazanı çerçevesinde doğan sorunlar, nüfus ve topluluk ekolojisi, balıkçılık yönetimi ve politikanın insan gıda arzı ve ekonomisi için hayati öneme sahip konularda nasıl kesiştiğini göstermektedir. Asya sazanı gibi sosyo-politik sorunlarda bir habitatı işgal eden belirli bir türün üyelerinin incelenmesi olarak özetlenebilecek popülasyon ekolojisi disiplinine ve bir habitat içindeki tüm türlerin etkileşiminin incelenmesi olarak özetlenebilecek topluluk ekolojisi disiplinlerine kapsamlı bir şekilde başvurulmaktadır.

200 görüntülenme
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Mehmetcan Yaman
Araştırmacı 26 Temmuz

İstilacı bir tür, yeni çevresine zarar veren türdür.[1]

İstilacı türler, çoğunlukla kasıtlı olmayan insan faaliyetleri ile yayılır. İnsanlar ve taşınan mallar dünya çapında hızla seyahat eder ve genellikle davetsiz türleri de beraberlerinde taşırlar. İstilacı türler bir bölgeye gemi balast suyu, yakacak odun, kazara salınım ve insanlar tarafından sokulabilir. Böcekler, dünyanın dört bir yanına gönderilen ahşap, nakliye paletleri ve kasalarda kolayca taşınabilir. Süs bitkileri vahşi doğaya kaçtıktan sonra istilacı hale gelebilir. Serbest bırakılan istenmeyen evcil hayvanlar da istilacı türlerin yayılmasının bir başka yoludur.[2]

İstilacı tür örnekleri buradan okunabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Kaynaklar

  1. JSTOR. Jstor: Access Check. Alındığı Tarih: 26 Temmuz 2024. Alındığı Yer: JSTOR | Arşiv Bağlantısı
  2. invasivespeciesinfo. What Are Invasive Species? | National Invasive Species Information Center. Alındığı Tarih: 26 Temmuz 2024. Alındığı Yer: invasivespeciesinfo | Arşiv Bağlantısı
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Silinmiş Üye
Silinmiş Üye Moleküler Biyoloji ve Genetik Mezunu 16 Kasım 2023

İstilacı türler, bir ekosisteme tanıtıldığında aşırı üreyebilen ve yeni çevrelerine zarar verebilen türlerdir. İstilacı türler, hem ekolojik hem de ekonomik zarara neden olabilir ve bazı yerli türlerin yok olmasına sebep olabilir. İnsanların kasıtlı veya kazara taşımasıyla yayılan bu türler, uzun süreli ekosistemlere zarar verebilir.

Örnekler arasında kudzu sarmaşığı, And Dağları'nın pampas çimi, İngiliz sarmaşığı, Japon düğüm otu ve sarı yıldız dikeni gibi bitki türleri bulunur. İstilacı hayvan türleri arasında Yeni Zelanda çamur salyangozu, bazı su pireleri (Daphnia gibi), yaban domuzu, Avrupa tavşanı, boz sincap, ev kedisi, sazan ve frettir.

İnsan faaliyetleri, bu türlerin daha önce ulaşamadıkları coğrafi bölgelere yayılmasına ve çoğalmasına katkıda bulunarak bu süreci hızlandırmıştır.

Tüm Reklamları Kapat

0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close