Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Sami Abbasoglu
Üye 28 Temmuz 2020
1

İnsanların dünyadaki doğal yaşam döngüsüne faydaları ve zararları nelerdir?

2,621 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Ecem Kaya
Ecem Kaya
98K UP
Bu sitede insan ekolojisi anlatılıyor 28 Temmuz 2020

İnsan türü, yüksek zeka (en azından beyin hacmi) için kuvvetli seleksiyon baskısı altında, avcı ve toplayıcı gruplar olarak evrimleşmiştir. Modern avcı gruplar üzerindeki çalışmalar, ilk insanların ekolojisini kavramamıza yardım eder. Bu insanlar 10-20.000 yıl kadar önce diğer insan kültürlerine yayılmış olan tarım bitkilerinin kültürü ve hayvanların evcilleştirilmesi için gerekli teknoloji ve sosyal düzenlemelerden yoksundu. Harvard’tan E. O. Wilson’a göre, geçmişte bu insanlar: mülkiyet hakları , vücut süsleri, akraba ile zina tabuları, eşeysel roller, ayinler, tür için savaş ve doğa üstü inanışlar gibi evrensel insan davranışlarını sergilemişlerdi. İlkel kabileler, en iyi, Güney Afrika’da Kalahari çölünde yaşayan !Kung kabilesi ile anlaşılmıştır. (Burada !, alfabesinde mevcut olmayan bir dil grubunu ifade eder). Son 20-30 yılda, aşırı biçimde avcı lığa ve toplayıcılığa bağımlı olan !Kung gruplarının sayısı sıfıra düşmüş durumdadır. Evrenselliği iddia edilen tür içi savaşların geleneksel !Kung kültüründe olmadığı ve !Kung habitatının ilk insanların yaşadığı diğer yerlerden çok daha az kaynağa sahip olduğu ilginçtir. !Kung kültürüne ilişkin son 20-30 yılda toplanmış bilgilere dayandırılan veriler Toronto Üniversitesi’nden Richard B. Lee tarafından derlenmiştir.

Geçmişte, diğer insan topluluklarının üyeleri gibi, ergin bireyler genel olarak monogam çiftler oluşturmuş ve büyük oranda yavrularına yatırım yapmışlardır. Sütle besleme genellikle üreme döngüsünün yeniden başlamasını geciktirdiğinden, çiftler için iki çocuk arası aşırı düşük bir rmax stratejisi gösteren 3-4 yıllık bir dönemdir. Yalıtılmış çiftler halinde yaşama eğiliminde olan !Kunglar, monogam olan diğer hayvan türlerinin aksine, 20-30’luk gruplar halinde yaşamıştır. Bu gruplar, su kaynakları çevresinde yaklaşık 500 km2’lik savunmasız alanları işgal etmişlerdir. Gruplar arası değişim sık olup, bireyler günlerce hatta haftalarca diğer takımları ziyaret ederlerdi. Kadınları meyve ve sebze topluyor, erkekleri ise küçük gruplar halinde avcılık yapıyorlardı. Toplama, avcılıktan daha etkili olduğundan, erkeklerden birkaç saat az çalıştıkları halde, kadınlar protein ve karbohidratın %60’ını almışlardı. Elde edilen miktar olarak daha az olmasına karşın, avcılık, önemli aminoasit, vitamin ve minaralleri sağlamaktaydı. Her iki kaynaklı besinde mevsimsel olduğundan, mevsimlerin ritmi !Kung sosyal organizasyonunu kontrol etmiştir.

Sınırlayıcı faktör su olmuştur. Yağışın yaklaşık %95’i, altı aylık peryod boyunca düştüğünden, her yıl uzun bir kuraklık peryodu vardır. Yağmurlu mevsimlerde grup fındık ormanında yerleşerek, 15-20 kmlik mesafede sebze, meyve ve çerez toplamaktaydı. Kurak mevsimin yaklaşması ile, !Kung grupları güvenilir su kaynaklarına çekilir, gelecek yağmur mevsimine kadar bulabildikleri besinlerle idare ederlerdi.

Tüm Reklamları Kapat

Hayvanların çoğunda olduğu gibi, !Kung davranış ekolojisinde belirleyici olan, besin çeşitliliği ve yoğunluğu idi. Toplama, ana bir kamptan yapıldığından, grup büyüdükçe, populasyonu desteklemek için daha fazla alandan ve daha uzak mesafelerden ürün alınması gerekmekteydi. Bundan dolayı, toplama tek bir aktivite olsaydı, gruplar çok küçük olacaktı. Avlanma grubun büyüklüğünü arttırma eğilimindeydi.

İnsanlar normalde çiftler halinde avlanıyordu ve ekipler genellikle avı bulup, öldürmede başarısız oluyordu. Avcı sayısının artması bunlardan en azından birinin başarılı olma şansını arttırıyordu. Tek bir antilop, yaklaşık 200 kg. et sağladığından, iki hafta boyunca 30’luk bir grubun gereksiniminden daha fazlaydı, avlanan çift sayısında artış, bütün olarak grubun yiyeceğini önemli ölçüde arttırabilirdi.

!Kung sosyal organizasyonu gruplar arasında ve içindeki resiprokal altruizme bağlıdır. Bu grup içinde, avcı ve toplayıcılar besini günlük olarak paylaşacaklardı ve yağmurun düzensizliği, bir grubun bazı yıllar komşu gruptan suyu borç alması gerektiği, bazende kendisininkini borç vereceği anlamına geliyordu. Bu altruizmin temeli, kısmen akrabalık gibi görünmektedir. Gruplar, kompleks akraba toplulukları olup, liderlerin seçimi büyük ölçüde akrabalıkla belirleniyordu.

Diğer grubun alanını ve suyunu kullanma talepleri, kaçınılmaz olarak akrabalarla yapılmaktaydı ve ziyaretler daima akrabanın, akrabayı ziyareti şeklinde olmaktaydı. Güçlü kültürel gelenekler de grup bağlılığında büyük önem taşıyordu. Avcılık ve toplayıcılık, tahta oymacılığı, ağların örülmesi, matara, torba, kapanların, mızrakların, yayların, zehirli okların, bıçakların yapılması, ateş ve benzerlerinin bir gruptan diğerine geçirilebilen teknolojisine bağlıydı.

Kültürün, binlerce yıldır insan ekolojisinin çok önemli bir bileşeni olduğu ve türümüzün evrimini, evcilleşmenin keşfine kadar büyük oranda etkilediği açıktır. Bugünkü davranışımızın bu ilkel yaşama olan adaptasyonlardan nasıl etkilendiği, davranış ekologları için çelişkili; fakat, can alıcı bir sorudur.

343 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Bilgi Ustam. (28 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 28 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close