İnsanlar nasıl ilk dilleri (ana dillerini) herhangi bir eğitim almadan dil bilgisi kurallarına hakim olurlar?

Bir insanın ana dilini yetkin şekilde kullanabilmeye başlaması 4 yaş civarına rastlar.^[1]

Yani 4 yıl boyunca, hiç durmadan, başka hiçbir şansımız, alternatifimiz, opsiyonumuz olmadan, sürekli olarak maruz kaldığımız ve etrafımızdaki istisnasız herkesin bize pozitif destek olmasıyla ana dilimizi öğreniyoruz.

Ve tüm bu süreç sonrasında ana dilimizi derdimizi anlatabilecek kadar konuşabilmeye başlıyoruz.

Hiçbir okulun, kursun veya eğitim sisteminin yanına bile yaklaşamayacağı kadar yoğun bir dil eğitiminden geçiyoruz 4 yıl boyunca. Yine bu süreç boyunca farkında olsak da olmasak da yüzbinlerce dilbilgisi hatası yapıyoruz.

Aslında gayette karıştırırlar, biz de karıştırıyorduk küçükken, biz karıştırdıkça ailemiz bize doğrusunu öğretiyordu ve günün belki de 10 saati pratik yaptığımız için sürekli hatalarımızı düzeltmeyi başarabiliyorduk. Şu anda amerikaya gidersen ve sanki bir bebekmişsin gibi bir aile tarafından basit kelimelerle başlayıp karmaşık cümlelere kadar aylarca süren bir eğitimden geçersen ingilizce öğrenmen 2 yıl sürmez ve hiç hata yapmayacak durumda olursun.^[1]

İnsanların birbiri ile iletişim kurabilmesini, duygu ve düşüncelerini ifade edebilmesini sağlayan temel yetenek dili kullanabilme yeteneğidir. Bizler için bu kadar önemli olan dilin nasıl ortaya çıktığı meselesi ise her dönemde felsefe, dilbilim ve tarih gibi bilim dallarının popüler tartışma konularından olmuştur. "Dünyadaki ilk konuşulan dil hangisiydi?" sorusu, geçmişte olduğu gibi gelecekte de aklımızı kurcalayan gizemli bir soru olacaktır.

Tarihin ilk dönemlerinde insanlar mitlerden ve inançlarından hareketle dilin kökenini açıklamaya çalışmıştır. Örneğin Çin inancına göre, bir kaplumbağa imparatorun önüne gelir ve sırtındaki çizgili şekillerle imparatora yazıyı öğretir. Hint inancına göre insan dilinin Tanrısı Vâk aracılığı ile insanlar dili öğrenmiştir. Babil Kulesi Efsanesi olarak da bilinen İbrani inanışına göre, Tufan'dan sonra tüm insanlar aynı dilde konuşmakta, birlikte mutlu bir şekilde yaşamaktadır. Fakat insanlar Tanrı'ya ulaşmak için bir kule inşa etmeye karar verir, böylece mutlulukları çok uzun sürmez. Tanrı bir fırtına ile insanları dünyanın dört bir tarafına dağıtır ve hepsinin dillerini karıştırır. Böylelikle günümüzdeki diller ortaya çıkar.

Bu efsanelerin yanı sıra bilim adamları da ilk dilin ortaya çıkışı ile ilgili kuramlar üretmişlerdir. Max Müler, dillerin insanların doğayı taklit etmesiyle ortaya çıktığını söylemiş ve yansıma kuramını ortaya atmıştır. Otto Jespersen; müzik kuramını savunmuş ve dil ve müziğin aynı kökenden geldiğini savunmuştur. Kvergiç'e göre dil ilk olarak jestlerden oluşmuştur. Güneş- Dil kuramı olarak bilinen bu görüşe göre Kvergiç, Türkçenin bilinen ilk dil olabileceğini öne sürmüştür. Bu kuramların yanı sıra, dilin tepkilerden, mimiklerden ya da ortaklaşa iş yaparken ortaya çıktığı gibi görüşler de mevcuttur.

Mısır hükümdarı Psammatikus M.Ö. 7. yüzyılda, günümüzde bizim halâ cevabını merak ettiğimiz o soruyu kendine sormuştu: Dünyada konuşulan ilk dil hangisiydi?

Bu sorunun cevabını bulmak için iki yeni doğmuş bebeği bir çobanın yanına verdi ve kimsenin bebeklerle konuşmamasını emretti. Böylece bebeklerin ilk söylediği kelime hangi dile aitse, dünyada konuşulan ilk dil de o olacaktı. Bebeklerin söylediği ilk kelime "be" olunca, hükümdar konuşulan ilk dilin Frikçe olduğunu düşündü. Çünkü Frikçede "bekos" ekmek anlamına geliyordu. Fakat gözden kaçan bir detay vardı, belki de bebekler çobanın koyunlarının seslerini taklit etmişti.

13. yüzyılda, 2. Frederik, benzer bir deney yapmaya karar vermişti. Bebekler hapis olarak tutuluyor ve bakıcılar bebeklerle sadece yemek ve yıkanmaları için ilgileniyorlardı. Fakat bu deneyin sonucunda bebekler ölünce, deney sonuçsuz kalmıştı.

Moğol hükümdarı Akbar ise Frederik'in deneyinin başarısız olmasının sebebini, bebeklerin anne sevgisinden mahrum kalması olarak görmüştü ve bebeklerin sağır ve dilsiz bir annenin yanında yetiştirirse hangi dili konuşacağını görmek için başka bir deney yapmaya karar vermişti. Fakat bu deneyin sonucunda da bebekler dilsiz olunca bir deney daha amacına ulaşamamış oldu.

Daha sonraki yıllarda, ormanlık alanlarda insanlardan izole olarak büyümüş bazı çocuklar bulundu. Fakat bu çocuklar konuşmuyor, hayvan sesleri çıkarıyorlardı. Sonuç olarak "ilk dilin hangisi olduğu" sorusu bir gizem olarak kalmaya devam etti.

Dünyada konuşulan ilk dilin ne zaman ortaya çıktığının tespiti, antropolojik, arkeolojik, lingvistik ve tarihsel verileri kullanarak yapılıyor. Antropolojik veriler, insan ırklarının evriminin, fiziksel ve kültürel özelliklerinin ve dillerinin ne zaman ortaya çıktığının anlaşılmasına yardımcı oluyor. Arkeolojik veriler, insanın ilkel yaşam tarzının ne zaman ortaya çıktığının ortaya konmasına yardımcı oluyor. Lingvistik veriler, farklı diller arasındaki benzerlikleri ve ayrımları ortaya koymaya yardımcı oluyor. Tarihsel veriler ise tarihi olayların, kültürlerin ve dillerin zaman içindeki değişim ve gelişiminin anlaşılmasını sağlıyor.

Son olarak Çin inancına göre, bir kaplumbağa imparatorun önüne gelir ve sırtındaki çizgili şekillerle imparatora yazıyı öğretir. Hint inancına göre insan dilinin Tanrısı Vâk aracılığı ile insanlar dili öğrenmiştir.