Birçok sorun türü komaya neden olabilir. Koma durumlarının yüzde kırkı uyuşturucu zehirlenmesinden kaynaklanmaktadır.[1] Belirli koşullar altında belirli uyuşturucu kullanımı, yükselen retiküler aktive edici sistemdeki (ARAS) sinaptik işleyişe zarar verebilir veya zayıflatabilir ve sistemin beyni uyandırmak için düzgün çalışmasını engelleyebilir.[2] Anormal kalp atış hızı ve kan basıncının yanı sıra anormal solunum ve terlemeyi içeren ilaçların ikincil etkileri de dolaylı olarak ARAS'ın işleyişine zarar verebilir ve komaya yol açabilir. Komadaki hastaların büyük bir kısmının nedeninin ilaç zehirlenmesi olduğu düşünüldüğünde, hastaneler komadaki tüm hastaları ilk olarak vestibüler-oküler refleks yoluyla göz bebeği boyutunu ve göz hareketlerini gözlemleyerek test eder. Vakaların yaklaşık %25'ini oluşturan komanın ikinci en yaygın nedeni, genellikle kalp durmasından kaynaklanan oksijen eksikliğidir. Merkezi Sinir Sistemi (MSS), nöronları için büyük miktarda oksijene ihtiyaç duyar. Hipoksi olarak da bilinen beyindeki oksijen yoksunluğu, nöronların dışından gelen sodyum ve kalsiyumun azalmasına ve hücre içi kalsiyumun artmasına neden olarak nöron iletişimine zarar verir.[3] Beyindeki oksijen eksikliği ayrıca ATP tükenmesine ve hücre iskeleti hasarı ve nitrik oksit üretiminden kaynaklanan hücresel bozulmaya neden olur.[4] Koma durumlarının yüzde yirmisi iskemik inme, beyin kanaması veya beyin tümöründen kaynaklanır. Koma vakaları travmatik beyin hasarı, aşırı kan kaybı, yetersiz beslenme, hipotermi, hipertermi, hiperammonemi, anormal glikoz seviyeleri ve diğer birçok biyolojik bozukluktan da kaynaklanabilir.[5] Ayrıca, çalışmalar travmatik beyin hasarı olan 8 hastadan 1'inin koma hali yaşadığını göstermektedir.[6] Komanın kalple ilgili nedenleri arasında kalp durması, ventriküler fibrilasyon, ventriküler taşikardi, atriyal fibrilasyon, miyokard enfarktüsü, kalp yetmezliği, şiddetli olduğunda aritmi, kardiyojenik şok, miyokardit ve perikardit yer almaktadır. Solunum durması komaya neden olan tek akciğer durumudur, ancak birçok farklı akciğer durumu bilinç düzeyinde azalmaya neden olabilir, ancak komaya ulaşmaz. Komanın diğer nedenleri arasında şiddetli veya kalıcı nöbetler, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği, hiperglisemi, hipoglisemi ve menenjit ve ensefalit gibi beyni içeren enfeksiyonlar yer alır.
Kaynaklar
- T. Liversedge, et al. (2010). Coma. Elsevier BV, sf: 337-339. doi: 10.1016/j.mpaic.2010.05.008. | Arşiv Bağlantısı
- G. B. Young. (2009). Coma. Wiley, sf: 32-47. doi: 10.1111/j.1749-6632.2009.04471.x. | Arşiv Bağlantısı
- K. M. Busl, et al. (2010). Hypoxic-Ischemic Brain Injury: Pathophysiology, Neuropathology And Mechanisms. NeuroRehabilitation, sf: 5-13. doi: 10.3233/NRE-2010-0531. | Arşiv Bağlantısı
- D. Siwicka-Gieroba, et al. (2022). Cerebral Oxygen Delivery And Consumption In Brain-Injured Patients. Journal of Personalized Medicine, sf: 1763. doi: 10.3390/jpm12111763. | Arşiv Bağlantısı
- R. Ali, et al. (2024). Hyperammonemia. PubMed. | Arşiv Bağlantısı
- F. F. Lombardi, et al. (2002). Sensory Stimulation For Brain Injured Individuals In Coma Or Vegetative State. Cochrane Database of Systematic Reviews. doi: 10.1002/14651858.CD001427. | Arşiv Bağlantısı