İnsan organizmasını oluşturan solunum, sindirim, sinir ve dolaşım sitemi gibi sistemlerin evrimi eş zamanlı mı yoksa birbirinden bağımsız mı olmuştur?

Biraz tek hücrelilerden gideceğim ama toparlamaya çalışacağım tam soruyu.

Solunum ve sindirim yaşam için zorunlu. Bunların ilk yaşamda bile olduğu kesin. Solunum, besini enerjiye dönüştürmek için sindirim de enerjiyi kullanmak için zorunludur. Bu ikisinden birinin olmadığı her canlı ölmeye mahkum. Bu ikisinin yaşamın başlangıcından beri var olduğunu, ve gelişen canlıya göre geliştiğini gördük. Bunların dışında kalanlar:

sinir sistemi tek hücreli canlılarda yoktur ama daha rahat üreyebilecekleri ve yaşayabilecekleri yöne doğru hareket edebilirler kimyasalları algılayıp. (bunun sebebi tam olarak bilinmiyor ama genlerle aktarılan bilgilerden olabilir)

İnsana dönecek olursak, her canlı gibi tek hücrelilerden geldiğimizden tahmini 3.4 milyar yıl önce bakteriler iyon kanalları üretme kabiliyetine sahip oldular. İyon kanalları daha fazla görevi olsa da bu contextte kısaca elektrik sinyallerinin zar boyunca dağıtımını sağlar, nöromüsküler ve nöranal iletimi sağlar ki bu şu anki beynimizin işleyişine benzerdir çünkü insan beyni elektrokemikalle çalışır. Düşünmemizi, hissetmemizi, bilincimizi elektrokemikallere borçluyuz. Bu gelişimden tahmini 1 milyar yıl sonra ökaryotlar yüzerken elektrik sinyalleri oluşturma kabiliyetini kazandı. Ki ökoryatlarda fotosentezi gerçekleştiren kloropolast ve enerjiden sorumlu mitokondri bulunur yani daha önce bahsettiğimiz solunum ve enerji zorunluluğu. Ayrıca elektrik sinyalleri olmadan kimyasal çekimle hareket edebilen canlılar daha önce de dediğim gibi olsa da onların zamanla elektrikle hareket etmeye dönüştüğü düşünülüyor. Elektrik sinyalleri önemlidir çünkü sinir sisteminin oluşmasıyla direkt bir bağlantısı vardır. Sinir sistemi ilk en azından en basit versiyonları deniz analarında, ktenoforlarda ve süngerlerde görülmüştür. Ki ökaryotlar 2.7 milyar yıl önce olduğu ve deniz analarının, ktenoforların yaklaşık 600 milyon yıl önce olduğu tahmin ediliyor. Aradaki yıl farkını kendiniz görünüz. Her neyse, bu sinir sistemi gelişiminin üzerine hareket ettikçe artan ihtiyaçlar sebebiyle blitterally symmetric nerve cords (kafa ve kuyrukla hareket) ve ışık sensörlerinin gelişmeye başladığı düşünülüyor. Ki buradan sinir sistemimizle beynimizin benzer zamanlı geliştiğini görebiliyoruz. Buradan sonrası zaten kompleks canlılara beyinlere ve sinir sistemlerine dönüşüyor.

Anlattığım bunca yazı boyunca dolaşım sistemi de canlının gelişmesiyle gelişmiştir. ama mesela bakterilein dolaşım sistemi yoktur. Sinir ağlarının, hareketin ve beynin gelişmesiyle hücreler arası basit difüzyondan parçalar oluştukça onlara da besin gidecek şekilde gelişti.

^[2]