İnsan beyni hangi maddelerden oluşuyor?

Beyin; 1,200 kilogramdan biraz daha ağır, küflü peynir gibi kokan, yapışkan, hacmi ve şekli ortalama büyüklükte bir karnabahara, dokularının kıvamı da sert jöleye benzer, kafa içi boşluğunu dolduran, üç kat beyin zarı ile örtülü, beyaza yakın gri renkli, iki yarıküreden oluşan üzeri girintili (suklus) çıkıntılı (girus) organdır. Sağ yarım küre vücudun sol, sol yarım küre de vücudun sağ tarafını yönetir.

Beynin % 78’i sudan, % 10’u yağdan ve % 8’i de proteinden oluşmaktadır. Beynin ağırlığı kişiden kişiye değişebilmektedir. Yapılan araştırmalarda insan beyninin ağırlığıyla işlevi arasında ilişki görülmemiştir. Ağırlığı ve hacmi ne olursa olsun her beyin, aşağı yukarı aynı sayıda nöron ve sinapsa sahiptir. Yirmi yaşından sonra beynin kütlesi her yıl 1 gr azalır. Nöronlar ölüp yenilenmedikçe beyin küçülür. Beyin işlevlerini sürdürebilecek çok sayıda nöron olduğu müddetçe bu küçülme önemli değildir. Beyin 100 milyar sinir hücresi (nöron) ve trilyonlarca “glia” denilen destek hücrelerinden oluşur. Beyin hücrelerinin (nöron) yapı ve fonksiyon bakımından on binden fazla çeşitlemeleri olduğu tahmin edilmektedir. Nöronlar, çevresel değişimleri algılar, bunları diğer nöronlara iletir ve algılamalara göre vücut tepkilerini yönetirler. Beynin çoğunluğunu oluşturan glia hücreleri ise, nöronları bir arada tutar, beslenmelerini sağlar ve nöronların dışındaki zararlı maddeleri süzer.

Kimyasal olarak, beynin başlıca yapı maddesi proteindir. Beyin hücrelerinin sürekli olarak oksijen ve glikoza gereksinimleri vardır. Çünkü sinir faaliyetinin enerjisi glukozun (bir basit şeker) oksijenle yanmasından sağlanır. Beyin oksijensiz ya da glukozsuz kalırsa çalışamaz ve hücrelerinde hasar oluşur. Yani beyin, oksijensizliğe en duyarlı organdır. Toplamda insan vücudunun ağırlığının % 2’sini kapsayan beyin, kanın ve oksijenin % 20’sini kullanır. Beynin dakikada yarım litre kana ihtiyacı vardır. Beyine sürekli kan gelmek zorundadır. Eğer kan gelmezse bilinç hemen yok olur ve beş dakika içinde geri dönüşü olmayan hasar meydana gelir. Vücuttaki birçok sistemin kontrolü temelde beyin tarafından sağlanır. Beyin, devre dışı kalırsa, yani beyin ölümü durumunda kas kontrolü yok olur, solunum durur ve tüm refleksler kaybolur. Buna ek olarak kısa süre içerisinde kalbin çalışması da durur. Beynin ölmesi demek kişinin ölmesi demektir.