Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
burcu ⭒
Üye
1

Güneş tutulması tektonik depremleri etkileyebilir mi? Etkiliyorsa deprem çok mu büyük olur?

3,026 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Ufuk Derin
Skeptik

Ay'ın konumu, uzaklığı, evresi veya Güneş/Ay tutulmaları ile depremler arasında da hiçbir ilişki bulunmamaktadır. Bu konuda da çok sayıda araştırma yapılmış, hiçbirinde anlamlı sonuçlar tespit edilememiştir. Güneş ve Ay tutulmaları, dolunay ve yeni ayın özel vakalarından ibarettir ve herhangi bir ek veya özel anlamları bulunmamaktadır. Benzer şekilde, "mavi ay", "kızıl ay", "dev ay", vb. olaylarla da depremler arasında hiçbir ilişki bulunmamaktadır.

[Bu konudan farklı olarak, yakın geçmişte yapılan bir dizi araştırma, Ay'ın Dünya'ya göre konumuna bağlı olarak oluşan gelgitler ile bazı tip depremler arasında bir korelasyon olduğunu göstermiştir. Örneğin, araştırmalardan birisinde daha yüksek gelgit dönemlerinde (mesela dolunay veya yeni ay evresinde) kıtaların kenarlarındaki daha sığ fay hatlarında ve okyanus altı dalma batma zonlarında faaliyet gözlenmektedir. Ancak bu korelasyonun nedenselliği henüz gösterilememiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu ilişkilendirme ile ilgili açıklama ise, Dünya gelgitleri sırasında (yani gezegenimizin yüzeyinin birkaç santimetre yükselip alçalması) ve okyanus gelgitleri (okyanus yüzeyinin birkaç santimetre yükselip alçalması) sırasında, kıta sahanlıklarında yer alan ve dalma batma bölgelerinde bulunan sığ ve batık fay hatları üzerindeki basınç artıp azalmaktadır. Bu hapsolmuş basınç azalınca, fay hatları gevşer ve kayma ihtimalleri artar. Örneğin yüksek sular sırasında deprem olasılığı yaklaşık 3 kat artmaktadır.

Ancak burada şu hatırlanmalıdır: Bu 3 kat artış, göreli bir olasılığa işaret etmektedir. Herhangi bir zamanda, herhangi bir yerde deprem olma ihtimali (yani "arka plan olasılığı") zaten aşırı düşüktür; dolayısıyla 3 katlık bir artış, genel olarak anlamlı bir ihtimale karşılık gelmemektedir. Örneğin %0.0001'lik bir ihtimalin, %0.0003 olması, pek fazla bir şeyi etkilememektedir.]

Tüm Reklamları Kapat

Ana konumuza dönecek olursak,

1900 ile 2005 tarihleri arasındaki toplam 239 Güneş tutulması ile bu tutulmalardan 10 gün öncesi ve sonrasındaki 6 veya üzeri şiddetteki büyük depremler incelenmiş. Bu incelemeye göre:

  • 10 gün önceki dönemde en az 1 deprem olanlar: %40.17
  • 10 gün sonrasına kadar en az 1 deprem olanlar: %44.35
  • Hiç deprem olmayanlar: %15.48

Bilim insanları, bu bağı kontrol etmek için, bu 239 Güneş tutulmasına denk sayıda rastgele tarihler seçiyorlar ve bu rastgele seçilen tarihlerin 10 gün öncesi ile 10 gün sonrası arasında olmuş depremlere bakıyorlar:

  • 10 gün önceki dönemde en az 1 deprem olanlar: %43.51
  • 10 gün sonrasına kadar en az 1 deprem olanlar: %41.84
  • Hiç deprem olmayanlar: %14.64

Yani, "herhangi bir günün ardından" gerçekleşen depremlerle, Güneş tutulmaları dönemlerinde gerçekleşenler arasında oransal olarak hiçbir fark bulunmuyor.

Yanılgıyı anlamak için şöyle bir örnek düşünelim: Diyelim, yeşil fular takarak dışarı çıktığınız günlerin büyük çoğunluğunda önünüzden en az bir yeşil araba geçiyor. Ve diyelim bunun kaydını dikkatle tuttunuz, seçme yanlılığı da yapmadınız. Bu istatistik, fularınızın yeşil arabaları size yönlendirdiği anlamına gelmez. Yeşil arabalar zaten sık görülür, fularınızın rengi ne olursa olsun muhtemelen en az bir tane göreceksiniz.

Temel oranı gözden uzak tutmamak gerek: Depremler hem sık olurlar, hem de dünyanın her yerinde yıl boyu görülürler. Yıl içine düzgün yayılmış oldukları için, şans eseri olarak, bazıları tutulmayı çevreleyen 20 günlük döneme denk gelebilir.

Tutulma ile deprem ilişkisini reddetmek için bir sebebimiz daha var. Güneş ve Ay’ın hizalanması sadece tutulmada olmaz. Yeniay evresinde Ay yaklaşık olarak Güneş hizasına gelir. Ay dolunay evresinde iken de Güneş’le hizalanmıştır, bu sefer Dünya aralarında kalacak şekilde. Bu hizalanmalar depremi tetikleyecek olsaydı, her 15 günde bir kuvvetli depremler yaşamamız gerekirdi, bu da tereddüte yer bırakmayacak bir kanıt sağlardı.

Deprem sıklığı açısından tutulma günleri ile rastgele seçilmiş tutulmasız günler arasında fark olmadığına göre, tutulmanın depreme yol açmadığını söyleyebiliriz.

225 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Depremleri Tetikleyen Doğa Olayları Hangileridir? İnsanlar Deprem Tetikleyebilir Mi?. (5 Kasım 2020). Alındığı Tarih: 25 Ekim 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. K. Öztürk. Güneş Tutulması Depremi Tetikler Mi?. (20 Mart 2015). Alındığı Tarih: 25 Ekim 2022. Alındığı Yer: Yalansavar | Arşiv Bağlantısı
  3. Z. Emecan. Güneş Ve Ay Tutulmaları İle Depremler Bağlantılı Mı? • Kozmik Anafor. (11 Ocak 2020). Alındığı Tarih: 25 Ekim 2022. Alındığı Yer: Kozmik Anafor | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
8
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Emre Yuşan
Emre Yuşan
67K UP
Moleküler Biyoloji ve Genetik öğrencisiyim.
Orijinal Soru: Güneş tutulmaları depremlerin habercisi midir?

Ay ve Güneş tutulmaları veya evrelerinin depremi tetiklediğine veya yarattığına dair hiçbir bilimsel veri bulunmamaktadır. Bazı Astrologlar tutulmaların depremleri tetiklediğini savunur ancak böyle bir şey bilimsel olarak kanıtlanmamış olmakla birlikte hiçbir bilimsel dayanağı da yoktur. Bunu iddia eden Astrologlar sahte bilgi tüccarlarıdır.

104 görüntülenme
2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
İlhan Taşlı
Uzay Bilimleri Takipçisi
Orijinal Soru: Güneş tutulmaları depremlerin habercisi midir?

Aslında kişisel fikrim bu konunun tartışmalı olduğu yönündedir. Elbette depreme tutulmanın muhteşem görüntüsü sebep olmuyor, ancak Güneş ve Ayın total kütle çekiminin aynı hizada gerçekleşmesi, tutulmanın Dünya'da gözlemlenebildiği bölgelerde daha fazla kütle çekimine maruz kaldığı anlamına gelir. Bu bölgelerde magma konveksiyonunda kütle çekimi kaynaklı bir hızlanma meydana gelebilir, dolayısı ile o an gerçekleşmese bile ileride gerçekleşecek depremin tarihini geriye atabilir. Bu konu hakkında elinde bilimsel veri olan bir arkadaş varsa ve bizimle paylaşırsa sevinirim. Çağrı bey belki ileride bu konu ile ilgili video bile yapar.

2
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Maymunlar Taş Devrine Girdi mi?!
Maymunlar Taş Devrine Girdi mi?!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Antarktika'daki Canlıların Kaçamadığı Ölümcül Buz Büyüsü!
Kötü Bilim: Bilim Kötüye Nasıl Kullanılır?
Kötü Bilim: Bilim Kötüye Nasıl Kullanılır?
İçtiğiniz Çay/Kahve Size Zarar Veriyor Olabilir mi?
İçtiğiniz Çay/Kahve Size Zarar Veriyor Olabilir mi?
Kötü Olduğunu Bildiğiniz Şeyleri Yapmaya Neden Devam Ediyorsunuz?
Kötü Olduğunu Bildiğiniz Şeyleri Yapmaya Neden Devam Ediyorsunuz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close