Gök cisimleri, su damlaları gibi maddeler neden yuvarlak olma eğilimi gösteriyor?

Gezegenler evrendeki taneciklerin birbirini kütle çekim kuvveti sayesinde çekerek birleşmeleriyle oluşur.

Çapı 965 kilometre ve daha yüksek çapa sahip gök cisimleri kendi kütle çekimleri yüzünden yuvarlanmaya, küresel şekil almaya başlar.

Bu nedenle küçük asteroidler ve uydular küresel olmazken, gezegenler ve yıldızlar küreseldir.

Büyük gök cisimlerinde yüzeydeki her nokta yaklaşık olarak merkeze eşit uzaklığa gelene kadar çöker.

Gezegen boyutları düşünüldüğünde dağlar ve çukurlar pek önemli değildir.

Kısaca sorunuzun cevabı kütle çekim kuvveti.

https://evrimagaci.org/a/13130 bu linkten kütle çekim kuvvetinin nasıl oluştuğunu öğrenebilirsiniz.

Yıldızlar, gezegenler ve gezegenlerin uyduları yuvarlak şekle sahipken daha küçük gökcisimlerinin, örneğin asteroitlerin, şekilleri düzensiz olabilir.

Bir gökcisminin şeklini belirleyen en önemli etken kütleçekimidir.

Yoğunluğu ne kadar yüksek olursa olsun, gökcismi yeterince büyükse şekli kütleçekim etkisi nedeniyle zaman içinde küreselleşir ancak daha küçük gökcisimlerinin kütleçekimleri bunun için yeterli değildir.

Ancak görece büyük gökcisimleri olan gezegenlerin, kusursuz bir şekilde küresel oldukları söylenemez, yüzeylerinde bazı girintiler ve çıkıntılar görülebilir.

Ögetay Kayalı'nın yazısından:

Küre, merkez noktasından yüzeyine olan uzaklıkların hepsinin eşit olduğu geometrik şekildir. Biz bu uzaklığa yarıçap diyoruz. Merkezden yüzeyin neresine giderseniz gidin, ölçecek olduğunuz mesafe yarıçapın ta kendisidir. Dolayısıyla küre, kusursuz bir geometriye ve simetriye sahiptir.

Newton’ın bahsettiği Kütle Çekimi Kanunu bugün hala pratikte işimize yaramakta olduğu için küresel yapıyı açıklamada onu kullanabiliriz.

Evrende bulunan kütleler yakınlıklarına bağlı olarak birbirlerine bir çekim uygularlar. Bu çekimin sonucunda en nihayetinde öbeklenerek gruplar, kümeler oluştururlar. Bu gruplar ve öbekler de giderek küresel veya çembere ait bir geometri oluşturur. Bu tamamen çekim kuvvetinin ve kürenin kusursuz simetrisinin bir sonucudur.

Kürenin yüzeyinin neresinden bir nokta alırsanız alın, uzaklık yarıçap (r) olacağından her noktaya uygulanan çekim kuvveti de aynıdır.

Dolayısıyla kürenin kusursuz simetrisi, basit bir denge durumu oluşturur. Yasalar sürekli olarak gerçekleşmektedir, kütle çekim hala oradadır. Fakat kuvvetler, simetri sayesinde birbirini harika bir şekilde dengelediği için bir etki gözlenmez. Tıpkı duvarı itmeye çalışmak gibi, etkiye karşılık eşit bir tepki vardır.

Eğer bu denge durumu yoksa, yasa işlemeye devam ettiği sürece yapı küresel olmaya çalışacaktır. Gezegenin üzerindeki bir dağ, kuvvetler dengesini bozarak jeolojik etkilere yol açacaktır. Bunu da duvara fazla kuvvet uygulayıp yıkmak gibi düşünebiliriz.

En nihayetinde, yapının dayanıklılığına bağlı olarak kütle çekim ile bir noktada denge sağlanır. Bu, gezegenlerde pek görmediğimiz bir durum. Hiçbir gezegen kusursuz küre şeklinde değildir. Bunun sebebi, mevcut katı yapıdan ötürü oluşan direnç kuvvetidir. Yani duvarı yıkacak yeterli bir kuvvet uygulanamıyordur (kütle çekim katı maddenin uyguladığı dirençten daha zayıf kalır).

Bir gezegenin yerçekimi her taraftan eşit olarak çeker. Yerçekimi, bir bisiklet tekerleğinin jant telleri gibi merkezden kenarlara doğru çeker. Bu da bir gezegenin genel şeklini üç boyutlu bir daire olan küre yapar.^[1]

Başka şekillerde gezegenler bulmak mümkün değildir. Çünkü, bütün gezegenler yerçekim kuvvetine sahiptirler.