Morina balığının bazı türleri, donmayı önleyen yeni bir gene sahip. Kışın en soğuk günlerinde buz kaplı Arktik okyanusunda (kuzey kutbu) suyun sıcaklığı 0’ın altına düşebilir. Bu sıcaklık birçok balığı dondurabilir ama morina balığını değil. Kanındaki ve dokularındaki bir protein, minik buz kristallerine bağlanır ve buz kristallerinin büyümesini önler.
Biyolog Helle Tessand Baalsrud bu ilgi çekici yeteneğin doğasını açıklamak istedi. O ve Oslo Üniversitesi'ndeki ekibi, antifriz genini taşıyan akrabalarını bulabileceklerini düşünerek, Atlantik morinalarının (Gadus morhua) ve en yakın akrabalarının genomlarını taradılar. Aama gene rastlayamadılar. Araştırma sırasında yeni anne olan Baalsrud, uykusuzluğu yüzünden bir şeylerin gözünden kaçtığını düşündü.
Ancak daha sonra “genlerin her zaman var olanlardan evrimleşmediği” fikri ile karşılaştı. Bazıları genomun boş kısımlarından biçimlendirilebilirdi. Balık genomlarını tekrar incelediğinde, balıkların yaşamda kalmaları için elzem olan bu proteinin, sıfırdan oluşmuş olabileceği fikrine vardı. Ondan bağımsız olarak bazı diğer araştırmacılar da aynı sonuca varmıştı.
Morina balığı bu konuda yalnız da değildi. Araştırmacılar son 5 yılda araştırdıkları her soyda bu yeni karşılaşılan de novo genlerin (E.N. Latincede "sıfırdan", "yeniden" anlamına gelen bir sözcüktür; bu bağlamda, bir diğer genin kopyası olmadan, sıfırdan üretilen genlerdir) sayısız özelliği ile karşılaştılar. Meyve sinekleri, fareler, çeşitli mahsul bitkileri ve insanlar da bu örneklerin içerisindedir (genler beyin ve testis dokusunda, bazıları ise çeşitli kanser türlerinde görülmüştür).
De novo genler, Evrim Teorisi'nin bazı kısımlarının yeniden düşünülmesine bile yol açmaktadır. Geleneksel olarak mevcut genlerin tesadüfen, kopyalama sırasındaki bir hata ile, başka bir genle harmanlanması ile veya parçalanma sonucu yeni genlerin ortaya çıktığı düşünülüyordu; ancak şimdi bazı araştırmacılar de novo genlerin oldukça yaygın olabileceğini düşünüyor: Bazı çalışmalar, genlerin en az onda birinin de novo olabileceğini öne sürüyor. Dahası; gen çoğalmasından ziyade, daha fazla genin de novo olarak, sıfırdan ortaya çıkabileceği tahmin ediliyor.
(...)
Daha fazla bilgi için kaynakçaya koyduğum yazıya bakabilirsiniz.
Kaynaklar
- A. Levy. Evrimde "De Novo" Gen Oluşumu: Evrim, Genleri Sıfırdan Nasıl Oluşturur?. (24 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 25 Aralık 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
