Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Tolga Aydın
Tolga Aydın
2,521 UP
Üye
1

Einstein neden belirsizlik ilkesini çürütemedi?

Merhaba geçenlerde Genius dizisini izledim ve attığım linkteki bölüm bana çok mantıklı geldi ama şu an bu ilke hala geçerli ve çürütülemedi peki ama neden einstein nerde hata yaptı da çürümedi 2 parçacığın birbirleriyle bağlantılı olması gerekmez mi ? sorunun yanıtı galiba kuantumla ilgili
606 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Lüzumsuz Adam
Fizik öğrenicisi

Çünkü belirsizlik ilkesi vardır. Belirsizlik ilkesinin sorudaki sistemde de varlığını sürdüreceğini, matris mekaniği ya da dalga fonksiyonu formalizmi ile görebilirsiniz.

İlgili videoda dolaşık durumdaki iki parçacığın birinin üzerinde momentum diğerinin üzerinde de konum ölçümü yapılması kurgulanıyor. Ve bu yolla iki parçacık dolaşık halde olduğundan, biri üzerindeki momentumun kesin belirlenmesinin diğerinin üzerindeki momentumun da belirlenebilmesi ile sonuçlanacağı söyleniyor. Aynı şey konum için de geçerli. Sorunun yanıtı için, her iki ölçümün de "aynı anda" yapılamayacağından hareket ediyoruz.

Tüm Reklamları Kapat

Önce belirsizlik ilkesini dalga fonksiyonları ile anlatıp ardından bu mantığı sorudaki sisteme uygulayalım. Kuantum mekaniğinin Schrodinger temsilinde zamanla değişen dalga fonksiyonları vardır, sistemin durumu hakkındaki tüm bilgiyi ("bir nicelik ölçüldüğünde sonuç hangi olasıklıkla kaç çıkacak" bilgisi ) bu fonksiyon içerir. Sistemlerin dalga fonksiyonu ile betimlenmesine, konum ve momentum açısından baktığımızda iki uç durumdan bahsedebiliriz:

  • Sistemi bir tek düzlem dalga ile temsil ediyorsanız, kuantum mekaniği ile hesap yaptığınızda (beklenen değer hesabı) momentumu kesin olarak bilebiliyor ama konum hakkında net bilgi sahibi olamıyorsunuz. Çünkü bu tipteki dalga sonsuza kadar aynı genlikle yayılıyor, uzayın belli bölgelerinde öbeklenmiyor.
  • Sistemi bir sonsuz sayıda düzlem dalganın üst üste gelmiş olan hali ile temsil ediyorsanız, bu dalga uzayın belli bir bölgesinde lokalize oluyor (öbekleniyor), diğer bölgelerde hemen hemen sıfır genlikli bir dalga elde ediyorsunuz. Bunu kullanarak beklenen değer hesapladığınızda konumu net olarak belirleyebilirken, dalga bir çok momentum durumunun üst üste gelmişi olarak yazıldığından, momentumu net olarak elde edemiyorsunuz.

Sistemi kimi zaman bu ki uç durum arasında yer alan bir dalga ile (dalga paketi) temsil edebilirsiniz. Burada momentum ya da konumu ne kadar kesinlikle belirleyebileceğinizin ölçütü olan şey, dalga temsilinizde kaç tane farklı momentum durumu (yani düzlem dalga) olduğu. Eğer bu sayı fazla ise momentum belirsizleşirken, dalga uzayın belli bir bölgesinde lokalize olmaya başladığından konum belirli olmaya başlıyor. Eğer bu sayı az ise momentum belirli hale gelirken konum belirsizleşiyor. Ölçüm sonucundaki belirsizlik işte sistemin durumunu anlatan bu dalga fonksiyonu ile veriliyor. Sistemin durumunu anlatan dalga fonksiyonu tek düzlem dalga ise, konumunu net olarak belirlemenize imkan yok. Yani günlük yaşamdaki dünyamzda olduğu gibi "cetveli tutarım ölçerim" şeklinde olmuyor kuantum dünyasında işler.

Tüm Reklamları Kapat

Şimdi soruya gelelim. Parçacıklara 1 ve 2 olarak isim verelim. 1 üzerinde momentum ve 2 üzerinde de konum ölçümü yapılıyor. İddiaya göre 1 momentum sonucu elde edildiğinde dolaşıklıktan dolayı 2 nin momentumu ve 2 konum sonucu elde edildiğinde de yine dolaşıklıktan dolayı 1 in konumu belirlenmiş olacak. Burada önce 1 üzerinde monentum ölçümünün yapıldığını düşünelim, önce 2 üzerinde konum ölçümü yapılıyor olsa da sonuç değişmiyor.

Ölçme gibi (uniter olmayan) bazı işlemler sistemin uniter evrimini bozup kuantumsal etkilerin yok olmasını getirir. Bu nedenle 1 üzerinde yaptığınız momentum ölçümü, iki parçacık arasındaki dolaşıklığı bozacaktır. Artık elinizde birbirinden bağımsız olarak betimlenemeyen iki parçacık yerine dalga fonksiyonları düzlem dalga olan iki parçacık var. Çünkü momentum ölçümü ile sistemi tanımlayan dalga paketinin içinden ölçüm sonucu çıkan momentumu temsil eden tek düzlem dalgayı seçer. Artık sisteminiz dalga paketi ile değil bu tek düzlem dalga ile temsil ediliyor. Bu nedenle hemen ardından yapılan konum ölçümünün net bir sonuç vermesine imkan kalmaz.

Yazık ki, Heisenberg belirsizlik ilkesi gibi kuantum fiziğinin kavram dünyamıza soktuğu bazı şeyleri günlük yaşamdaki örnekler ve dil ile anlatabilmenin fazlaca bir yolu yok. Günlük yaşamda hakim olan dil ve kavramlarımız aslında klasik fiziğin dili ve kavramları. Einstein'da kuantum fiziği ile ilgili tutumu düşünüldüğünde "son klasik fizikçi" idi, elbette kuantum fiziğinin temeleri atılırken yürüttüğü tartışmaların bu alana katkısı oldukça büyüktür.

237 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Heisenberg Belirsizlik Ilkesi. (21 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 21 Temmuz 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close