Dünyanın ilk dili nedir?

Dil ilk oluşurken insanların anlamlı homurtularıyla ve varlıkların çıkardıkları sesleri taklit etmesiyle, jest ve mimiklerle oluştu. (Şırrrr, çıtt, ÇAT! gümgüm, hrrrr, möö, fşşşfşşşşş...) Zamanla dil kendi doğal seyri içinde o dili konuşan toplumun kültürüne bağlı olarak gelişti. Dilin gelişimini kabaca özetleyecek olursak şöyle bir yol izlenebilir:

Ses ve görsel işaretlerle doğanın yansımaları ve taklitleri > Seslerin kelimelere dönüşmesi > Kelimelerin tabletler, duvarlar ve kağıtlar gibi cisimlerin üzerinde yazıya dökülmesi > Gramer ve fonetik kuralları oluştu.

Bu sebeple dünyanın ilk dili diye bir şey yoktur. Farklı coğrafyada yaşayan farklı insanlar, kendi kültürlerine uygun olarak konuştular. Bu sebeple yüzlerce farklı dil var. Yani dil 1 atadan evrimleşerek gelişip değişmedi, her zaman doğadaki nesneler insanlar tarafından farklı seslerle ve kelimelerle ifade edilmişti zaten.

Proto insan dili / ön insan dili gibi dilin kökeninin tek olduğu varsayımlar vardır, ancak ne tarihsel bir kanıtı vardır ne de dilbilim tarafından doğrulanmamıştır. Tek kökenli dil ile ilgili yapılan çalışmalar tahmin veya varsayımdan öteye gidememektedir.

Daha detaylı bilgi ve ileri okuma için bu kaynağı tavsiye ederim. ^[1]

Tarihin ilk dönemlerinde insanlar mitlerden ve inançlarından hareketle dilin kökenini açıklamaya çalışmıştır. Örneğin Çin inancına göre, bir kaplumbağa imparatorun önüne gelir ve sırtındaki çizgili şekillerle imparatora yazıyı öğretir. Hint inancına göre insan dilinin Tanrısı Vâk aracılığı ile insanlar dili öğrenmiştir. Babil Kulesi Efsanesi olarak da bilinen İbrani inanışına göre, Tufan'dan sonra tüm insanlar aynı dilde konuşmakta, birlikte mutlu bir şekilde yaşamaktadır. Fakat insanlar Tanrı'ya ulaşmak için bir kule inşa etmeye karar verir, böylece mutlulukları çok uzun sürmez. Tanrı bir fırtına ile insanları dünyanın dört bir tarafına dağıtır ve hepsinin dillerini karıştırır. Böylelikle günümüzdeki diller ortaya çıkar.

Bu efsanelerin yanı sıra bilim adamları da ilk dilin ortaya çıkışı ile ilgili kuramlar üretmişlerdir. Max Müler, dillerin insanların doğayı taklit etmesiyle ortaya çıktığını söylemiş ve yansıma kuramını ortaya atmıştır. Otto Jespersen; müzik kuramını savunmuş ve dil ve müziğin aynı kökenden geldiğini savunmuştur. Kvergiç'e göre dil ilk olarak jestlerden oluşmuştur. Güneş- Dil kuramı olarak bilinen bu görüşe göre Kvergiç, Türkçenin bilinen ilk dil olabileceğini öne sürmüştür. Bu kuramların yanı sıra, dilin tepkilerden, mimiklerden ya da ortaklaşa iş yaparken ortaya çıktığı gibi görüşler de mevcuttur.

Dünyada Konuşulan İlk Dili Tespit Edebilmek Mümkün Mü?

Mısır hükümdarı Psammatikus M.Ö. 7. yüzyılda, günümüzde bizim halâ cevabını merak ettiğimiz o soruyu kendine sormuştu: Dünyada konuşulan ilk dil hangisiydi?

Bu sorunun cevabını bulmak için iki yeni doğmuş bebeği bir çobanın yanına verdi ve kimsenin bebeklerle konuşmamasını emretti. Böylece bebeklerin ilk söylediği kelime hangi dile aitse, dünyada konuşulan ilk dil de o olacaktı. Bebeklerin söylediği ilk kelime "be" olunca, hükümdar konuşulan ilk dilin Frikçe olduğunu düşündü. Çünkü Frikçede "bekos" ekmek anlamına geliyordu. Fakat gözden kaçan bir detay vardı, belki de bebekler çobanın koyunlarının seslerini taklit etmişti.

13. yüzyılda, 2. Frederik, benzer bir deney yapmaya karar vermişti. Bebekler hapis olarak tutuluyor ve bakıcılar bebeklerle sadece yemek ve yıkanmaları için ilgileniyorlardı. Fakat bu deneyin sonucunda bebekler ölünce, deney sonuçsuz kalmıştı.

Moğol hükümdarı Akbar ise Frederik'in deneyinin başarısız olmasının sebebini, bebeklerin anne sevgisinden mahrum kalması olarak görmüştü ve bebeklerin sağır ve dilsiz bir annenin yanında yetiştirirse hangi dili konuşacağını görmek için başka bir deney yapmaya karar vermişti. Fakat bu deneyin sonucunda da bebekler dilsiz olunca bir deney daha amacına ulaşamamış oldu.

Daha sonraki yıllarda, ormanlık alanlarda insanlardan izole olarak büyümüş bazı çocuklar bulundu. Fakat bu çocuklar konuşmuyor, hayvan sesleri çıkarıyorlardı. Sonuç olarak "ilk dilin hangisi olduğu" sorusu bir gizem olarak kalmaya devam etti.^[1]