"Dünya'nın en alçak noktası" çok net bir tanım değil; ancak bu şekilde kullanıldığında genelde coğrafyada/jeolojide kastedilen, "Dünya'nın kıta kabuğunun en alçak noktası" oluyor ve bu durumda en alçak nokta, tabii ki deniz seviyesinden 11.034 metre aşağıda bulunan Mariana Çukuru oluyor.[1]
Ama "en alçak nokta"dan kasıt, "kuru kara parçaları arasındaki en alçak nokta" ise, bu durumda Lût Gölü olarak da bilinen Ölü Deniz, deniz seviyesinden 432.65 metre aşağıda kaldığından, en alçak kuru kara parçası oluyor (ve her yıl 1 metre kadar daha kuruyor).[2] "Kuru kara parçası" dediğimiz için ve Lût Gölü tamamen kurumuş olmadığı için, rekoru şu anda gölün kıyı şeridi taşıyor ve rekor da kıyı şeridiyle birlikte yükselip alçalıyor. Eğer göl, önümüzdeki milenyum içinde beklendiği gibi tamamen kuruyacak olursa, gölün deniz seviyesinden 730 metre kadar altında kalan en derin noktası bu rekoru ele geçirecek.
Eğer sıvı su haricinde kalan şeylerle kaplı yerleri de sayacaksak, en alçak nokta deniz seviyesinin 3500 metre altında bulunan, Antarktika'da buzlarla kaplı olan Denman Buzulu oluyor.[3]
Yok eğer yer altında kalan ve insanlarca erişilebilir noktalar arasından en alçağı merak ediliyorsa, o zaman Abhazya/Gürcistan'daki Veyovkina Mağarası, su seviyesinden 2212 metre aşağıda bulunuyor.[4]
Bu ekstremitelerin zamanla değiştiğine veya değişebileceğine dikkat çekmekte fayda var: Mesela Lût Gölü 18.000 yıl kadar önce kurumaya başladı, dolayısıyla ondan önce bir noktada "en kuru kara parçası" değildi. Ayrıca milyonlarca yıllık zaman dilimlerinde tektonik faaliyete bağlı olarak karaların şekli ve nitelikleri değişiyor, iklim değişimine bağlı olarak da deniz seviyeleri değişiyor. Dolayısıyla bu tür rekorlar sadece belli zaman dilimleri için geçerli ve gezegenimiz için genelgeçer ekstremiteler değiller. Ama insan ömrüyle kıyaslanabilecek makul jeolojik süreler içinde yukarıda verdiğim liste geçerli diyebiliriz.
Kaynaklar
- J. V. Gardner, et al. (2013). So, How Deep Is The Mariana Trench?. Informa UK Limited, sf: 1-13. doi: 10.1080/01490419.2013.837849. | Arşiv Bağlantısı
- National Geographic. Elevation. Alındığı Tarih: 17 Ocak 2024. Alındığı Yer: National Geographic | Arşiv Bağlantısı
- M. Morlighem, et al. (2019). Deep Glacial Troughs And Stabilizing Ridges Unveiled Beneath The Margins Of The Antarctic Ice Sheet. Springer Science and Business Media LLC, sf: 132-137. doi: 10.1038/s41561-019-0510-8. | Arşiv Bağlantısı
- T. Machemer, et al. World’s Deepest Freshwater Cave Is Twice As Deep As Previously Thought. (2 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 17 Ocak 2024. Alındığı Yer: Smithsonian Magazine | Arşiv Bağlantısı
