Sorunuza cevap üretmeden önce, "umarım depremler, en azından bir kaç milyar yıl daha devam eder" tespitini yapmak isterim. Bu cümleyi söyleme nedenimi cevabı okurken anlayacaksınız.
Öncelikle çekirdeğin ısısı nerden geliyor ona bakalım: Dünya'nın ilk oluşum aşamasında (oluşum diski esnasında) milyonlarca kaya çok büyük hızlarda çarpıştı ve proto gezegenin ısısını aşırı miktarda yükseltti. Eriyik hale gelen metaller (Özellikle demir ve nikel) kütle çekim merkezinde yoğunlaşmaya başladı ve çekirdek bu günkü halini aldı. Bu durumu, bir bardağın içine koyduğunuz farklı yoğunluktaki malzemeleri çalkaladığınızda ağır olanların bardağın altında, hafif olanların yukarıda toplanması gibi düşünebilirsiniz. İkinci ve uzun süreli ısısını kaybetmesine engel olan durum; radyoaktif elementlerin (En bilinenleri Potasyum-40, toryum-232, uranyum-235 ve uranyum-238) bozunmasıdır. Bu bozunma sürekli ısı açığa çıkmasına neden olur. Özellikle bu ikinci durum, çekirdeğin uzunca bir süre, muhtemelen Güneş'in ömründen daha uzun, ısısını koruyacağı anlamına gelmektedir (Güneş, ömrünün son aşamalarında kımızı deve dönüşüp bizi yok edinceye kadar, depremler devam edecek gibi görünüyor).
İç çekirdeğin meydana getirdiği konveksiyon akıntıları, yeryüzünde bulunan levhaların hareket etmesine neden olur. Sürekli yer değiştiren levhalar birbirlerine iterler veya sürtünürler, bu esnada biriken enerji kritik bir dayanma sınırından sonra tektonik depremlere neden olur ve biriken enerji aniden boşalır. Buraya kadar anlattıklarımız, "keşke iç çekirdek soğusa da depremler olmasa" şeklinde düşündürebilir.
Şimdi de Dünya'nın jeodinamosundan bahsedelim. Dış çekirdeğin alt ve üst yarısında zıt yönlü akıntı halkaları oluşur. Akıntı halkalarınca taşınan iletken sıvı demir elektrik akımına neden olur . Dünya manyetik alanının tamamına yakını sıvı dış çekirdekten kaynaklanan elektrik akımı üretir, bu etki jeodinamo olarak adlandırılmaktadır (Kaynak: Geoced). Tanımdan da anladığınız üzere, iç çekirdek soğur ve akıntılar durursa, Dünya manyetik alanının büyük kısmını kaybeder. Güneş ve uzayın tüm zararlı ışınları savunmasız gezegenimizi yakıp kavurur ve canlı yaşamını neredeyse imkansız kılar. Bu durumda hangisini tercih edelim? Depremlerin ve canlıların olmadığı bir gezegen mi, depremlerin ve canlıların olduğu bir gezegen mi?
Sonuç olarak; depremler gezegenimizin bir gerçeği ve neyse ki varlar, umarım var olmaya da devam ederler. [1]
Kaynaklar
- S. Huang. How Has Earth's Core Stayed As Hot As The Sun's Surface For Billions Of Years?. (24 Ocak 2023). Alındığı Tarih: 23 Ekim 2023. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
