Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Mert Er
Üye
1

Canlıları gelişmişliğine göre sınıflandırırken tam olarak nelere dikkat ediyoruz?

Eğer söz konusu hayatta kalma yeteneğine göre ise arkelerin bizden daha üstün olduğu kanaatindeyim. Evet bir sistem ne kadar kompilke olursa genelde o kadar gelişmiş kabul ediyoruz. Ancak basit bir sistemin komplike olması olası rahatsızlıkların çoğalması olarak da kabul edilebileceği kanaatindeyim. Fikirlerinizi merak ediyorum...
399 görüntülenme
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Cevap
Ufuk Derin
Ufuk Derin
778K UP
Öğrenci-Okur

"Canlıları "Daha Fazla Evrimleşmiş", "Daha İlkel" ya da "En Az Evrimleşmiş" Olarak Sınıflandırmak Mümkün müdür?" isimli yazı daha iyi bir bakış açısı kazanmaya yardımcı olabilir.

Bu sorunun temelini oluşturan; ancak soru yerine düz bir cümle olarak kullanılırsa ciddi bir yanlış olabilecek olan, "daha fazla" ya da "daha az" evrim geçirmek kavramı gerçekten çok ciddi bir yanlış, zira günümüzdeki bütün canlılar, bilimsel ve dolayısıyla biyolojik açıdan modern canlılar olarak bilinmektedir. Yani en basit bakterilerden, en karmaşık hayvanlara kadar günümüzde var olabilen her canlı, moderndir. Çünkü bu canlılarda var olan "özellik" her ne ise, ona hayatta kalma ve üreme şansını sağlamıştır ki Doğal Seçilim tarafından elenmemiştir. Bu da onları bir nevi "kalifiye canlı" olarak kılmaktadır. Ancak şu nokta unutulmamalıdır: Bu özellikleri, yalnızca ve yalnızca günümüz şartları için geçerlidir. 65 milyon yıl önce olduğu gibi meydana gelecek bir göktaşı çarpması, bütün doğal dengeleri alt üst edeceği gibi, canlıların doğal adaptasyonlarıyla ilgili ciddi bir "doğa sınavı" başlatacaktır. Ve bu, Evrim'in çok ciddi bir tetikleyicisi olacak, günümüzün göreceli standartlarına adapte olmuş milyonlarca canlı yok olacakken, zor koşullarda varlığını sürdürebilen arkebakteriler gibi canlılar ve çarpma sonucu değişecek dengelere şans eseri uyumlu olan canlılar hayatta kalabilecektir. Ancak çarpmanın tam etkileri bilinemeyeceği için, hangi canlının böyle bir durumda avantaj sağlayacağını öngörmek mümkün değildir.

Tüm Reklamları Kapat

Dolayısıyla, asla ama asla bir canlının diğerinden "daha üstün", "daha çok evrimleşmiş" ya da "daha ilkel" olduğunu düşünmememiz gerekir. Bu kıyaslamayı ancak ve ancak soyu tükenen canlılar için yapabiliriz. Zira onların soylarının tükenmesinin doğal bir sebebi vardır ve bu, en nihayetinde onların doğaya adapte olamamasına ya da değişen doğa koşullarına ayak uyduramamalarına bağlanacaktır. Fakat bu konuda bile sıkıntılar vardır: Dinozorlar, günümüz kuşları ya da insanlarından "daha çok" mu evrimleşmiştir? Bunu neye göre kıyaslayacaksınız? Dinozorlar günümüzde var olabilseydi, kuşlardan "daha avantajlı" olurlar mıydı? Peki ya insanlardan? İnsanlar, 60 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda dayanamaz ve ölürler; ancak ilk bakışta insana göre son derece "ilkel" olarak addedeceğimiz arkeabakteriler, 120 hatta 140 santigrat derecede hayatta kalabilmektedirler. Burada, "daha fazla" evrimleşmiş olan hangimizdir? Bu soruları cevaplamak olanaksız veya çok güçtür.

Başka bir örneği ele alalım: Oldukça gelişmiş bir canlı olan çita, yaklaşık 8 saniyede 120 km/h hıza çıkabilmekte ve bu hızını 12 saniye kadar koruyabilmektedir. Bütün fiziksel mekanizmaları bu özelliğin çerçevesinde evrimleşmiştir: İskelet, kaslar, pençeler, dişler ve daha niceleri. Peki bir çita mı daha çok evrimleşmiştir, yoksa bir insan mı? Peki ya bir aslan? Bu soruya da cevap veremeyiz. Çünkü bu sayılan hayvanlar, kendi ortamlarına en uygun özellikleri evrimleştirmişlerdir. Bir canlıyı diğerinden ilkel ya da gelişmiş sayabilmenin bir yolu yoktur.

Tüm Reklamları Kapat

Bir ihtimal, bu kıyaslamayı türleşmenin başladığı koşullarda yapabiliriz. Örneğin bir nehirdeki balık popülasyonu, nehirde meydana gelen kirlilikten ötürü oluşan çevresel baskı dahilinde, kirliliğe karşı koyacak yönde evrimleşmeye başlamış; ancak türleşme tamamlanacak ve bir türden birden fazla türün oluşmasına elverecek kadar süre geçmemiş olabilir. Bu durumda, popülasyon dahilinde "kirliliğe daha çok adapte olabilmiş" ve "kirliliğe bazıları kadar adapte olamamış" canlılar bir arada bulunabilecektir. Bu durumda da, hangisinin daha ilkel, hangisinin daha çok evrimleşmiş olacağına yine zaman ve doğa koşulları karar verecektir. Örneğin kirliliğin temizlenmesi durumunda, evrim geçirmeye başlamış olanlar yok olacak veya kazandıkları özellikleri kaybedebileceklerdir (geri evrim). Veya kirlilik sürerse, yeterince nesil geçtikten sonra, bu nehirde, kirlilik öncesindeki popülasyonda bulunan türleri görmek mümkün olmayabilecektir. İşte bu, evrimdir ve belki de ancak bu durumda böyle bir "gelişmişlik skalasından" bahsedilebilecektir. Ancak karşımıza yine bir sorun çıkmaktadır: Bu sefer de, Evrim'e bir yön tayin ederek sıralama yapma hatasına düşmekteyiz. Şöyle ki, "Kirlilik varlığını koruyacağı için canlılar kirliliğe adapte olacak yönde evrim geçireceklerdir." demekteyiz. Ancak kirliliğin, ekosistemde ve hayvanlar üzerinde ne tip değişiklik zorlamalarına, yani çevresel baskılara, sebep olabileceğini bilemiyoruz. Evrim'in sözde "yönünün" kirliliğe daha dayanıklı bireyler üretmek yönünde olacağını kestirmemiz pek de mümkün değildir. Çünkü belki de, böyle bir evrimi gerçekleştirmek yerine, o soyu yok etmek; daha bilimsel tabiriyle evrimin gerçekleşmesindense türün yok olması (soyunun tükenmesi) daha önce açıkladığımız "trade-off" kavramı dahilinde daha kolay olabilecektir. Ve doğa, "düşünen bir varlık" olmadığı için, türü "korumaya çalışmayacak", doğanın katı ve acımasız kanunlarını "yerine getirerek" nesli tüketecektir. Kısacası, bu durumda da bir "evrimleşmişlik kıyaslaması" yapmak doğru değildir.

Bu sebeple biz Evrim Ağacı olarak, hiçbir zaman bir canlının diğerine üstün olduğunu ya da fazla/az evrimleşmiş olduğunu iddia etmemekten yanayız.

Ve Darwin'in şu sözlerini hatırlatmakta fayda görüyoruz: "Bir hayvanın, diğerinden üstün olduğunu görmek, absürttür."

---

Peki, tüm insanların atası siyah tenli mi?. Öyleyse koyu ten ve saçtan açığa doğru gidersek teknik olarak sarışınlar daha fazla evrim geçirmiş olmuyor mu?

Bu sorunun cevabını şöyle verebiliriz: Hayır, "daha uzun süre" evrim geçirmiş olamazlar, çünkü siyahiler de var günümüzde, sarışınlar da, esmerler de, hepsi aynı atadan geliyorlarlar ve teknik olarak hepimizin atası siyahiler olsa da, bugünkü siyahiler hepimizin atası değil, bu farkı görmemiz gerekiyor. Bugün siyahiler, atalarımız olan siyahilerden beri evrim geçiriyorlar; ancak sarışınlarınki sizin gözünüze daha fazla battığı için sanki onlar daha fazla evrim geçirmiş gibi geliyor size.

Ancak 200.000 yıl öncesindeki ortak noktadan başladığınızda, günümüze kadar siyahiler de, sarışınlar da, günümüzde var olan başka herhangi bir insan tipi de 200.000 yıllık bir evrim geçirmiştir. Hiçbiri ne daha fazla, ne daha eksik zamandır evrim geçirmektedir. Ancak sarışınların geçirdiği adaptasyonlar ve dolayısıyla evrimin fenotip üzerindeki etkisi daha fazladır denebilir; ancak bu, miktarla kıyaslanamaz çünkü evrimin çoğu gözle görünmesi güç faktörlerin toplamıdır ve bu yargıya varabilmek için tek tek iki grubun da geçirdiği bütün evrimsel basamakları sıralamak ve ancak ondan sonra karar vermek gerekir -ki böyle bir araştırma yapılmadığı gibi, yapılması gereksizdir de. Demek istediğimiz şu: sarışınların evet, belki dış görünüşlerinde renkle alakalı ciddi bir değişim olmuştur ama siyahilerin 200.000 yıldır tüm iç organlarının yapı ve iletişimi ve bunların beyinleriyle bağlantıları o kadar değişik şekillerde evrimleşmiştir ki, dış görünüşleri değişmese de, iç görünüşleri çok farklılaşmıştır. Bu bir örnek tabii, siyahiler ve sarışınlar arasında fizyoloji açısından çok fark olmadığı biliniyor; ancak örnekleme yapmak istedik.

Bu sebeple, güvenli olması açısından hiçbir zaman evrimi "fazla" ya da "az", modern canlıları "ileri" ya da "ilkel" olarak isimlendirmemek gerekmektedir. Bakteriler son 4 milyar yıla yakın zamandır vardırlar; insanlar ise sadece 200.000 yıldır vardır. Sizce hangisi daha "fazla" evrim geçirmiştir ve hangisi daha "ileri"dir? Uzaya gittiği için kendini bir şey sanan ama en basit bakteriyel hastalıklarda ölen insan mı; yoksa Dünya'nın istisnasız dört bir yanına var olmuş ve olan tüm canlılardan daha iyi adapte olan ama sadece 200.000 yıldır var olan bir türün icadı olan ilaçlara yenik düşebilen bakteriler mi?

Her tür, var olduğuna göre, onu "iyi" kılan özelliklere sahiptir ve bunları edinmek için uzun yıllardır evrimleşmektedir. Nitel olarak da, nicel olarak da bunların kıyasını yapmak, hataya sevk edecektir ve aslında bize hiçbir şey kazandırmaz da. Sonuçta siyahilerin daha "az" evrim geçirmeleri, bize ne gibi bir bilgi verebilir? Tek verdiği bilgi, atalarından beri üzerlerinde olan evrimsel baskıların (streslerin) az olduğudur (timsahlar ve köpekbalıkları gibi), bu da insanın halen besin zincirinin en tepesinde olmasıyla ve siyahilerin atalarının topraklarından ayrılmamasıyla ve burada kalanların beyazlarla karışmamasıyla zaten açıklanmaktadır.

140 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Evrim Ağacı. (19 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 19 Mayıs 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
1
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Sorulara Dön
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.