Bipolar bozukluğun tedavisi bulundu mu?

Bipolar Bozukluğun Tedavisi

Kökten, radikal bir tedavisi yoktur ancak hastalık birçok yolla kontrol altına alınabilmektedir. Ömür boyu doktor kontrolünde ilaç kullanmak gerekir.

Bunlar ilaçlar, psikoterapi, eğitim ve destektir.

***

Şiddetli mani (taşkınlık) veya depresyon için genellikle hastaneye yatış gerekir. Mani daha az şiddetli olsa bile, intihara meyilliyse, kendilerine veya başkalarına zarar verme ihtimali varsa, kendilerine bakamıyorsa veya başka ciddi sorunları varsa (alkol kullanımı veya diğer madde kullanım bozuklukları gibi) kişilerin hastaneye yatırılması gerekebilir. Hafif manili (hipomani) çoğu insan ayaktan tedavi edilebilir. Hızlı döngülü kişilerin tedavisi daha zordur. Tedavi olmadan bipolar bozukluk hemen tüm hastalarda tekrarlar.

***

Girişte belirtildiği gibi tedavi şunları içerir:

Lityum ve bazı nöbet önleyici ilaçlar gibi ruh halini stabilize eden ilaçlar (duygu durum düzenleyicileri)

Antipsikotik ilaçlar

Bazı Antideprasanlar

Psikoterapi

Eğitim ve destek

Duygu durum düzenleyicilerin depresyonu hafifletmediği durumlarda bazen kullanılan EKT (elektroşok)

Mevsimsel bipolar bozukluğun tedavisinde yararlı olabilecek ışık tedavisi (fototerapi).

***

Lityum

Lityum, mani ve depresyon Semptomlarını (belirtileri) azaltabilir. Lityum, bipolar bozukluğu olan birçok insanda ruh hali değişimlerini önlemeye yardımcı olur. Lityumun etkisinin başlaması 4 ila 10 gün sürdüğü için, nöbet önleyici veya ikinci kuşak (atipik) bir antipsikotik ilaç daha hızlı etki ettikleri için genellikle düşünce bozukluğu ve aşırı aktiviteyi kontrol etmek için verilir. Ailesinde tipik bipolar bozukluk öyküsü olan kişilerin lityuma yanıt verme olasılığı daha yüksektir.

Lityum bazı yan etkilere sahiptir. Uyuşukluk, kafa karışıklığı, istemsiz titreme (tremor), kas seğirmesi, mide bulantısı, kusma, ishal, susuzluk, aşırı idrara çıkma ve kilo alımına neden olabilir. Genellikle bazı hastaların akne (sivilce) ve sedef hastalığını kötüleştirir. Bununla birlikte, bu yan etkiler genellikle geçicidir ve doktorlar dozu ayarladığında genellikle azalır veya kaybolur. Bazen lityum, daha sonra görülen yan etkileri nedeniyle kesilebilir.

Doktorlar, düzenli kan testleri ile kandaki lityum seviyesini izler çünkü seviyeler çok yüksekse yan etkiler daha olasıdır. Uzun süreli lityum kullanımı, düşük Tiroid hormonu seviyelerine (hipotiroidi) neden olabilir ve böbrek fonksiyonlarını bozabilir. Bu nedenle düzenli kan testleri ile Tiroid ve böbrek fonksiyonları izlenmeli ve etkili olan en düşük doz kullanılmalıdır.

Lityum toksisitesi, kandaki lityum seviyesi çok yüksek olduğunda ortaya çıkar. Kalıcı baş ağrılarına, zihinsel karışıklığa, uyuşukluğa, nöbetlere ve anormal kalp ritimlerine neden olur. Toksisitenin aşağıdaki durumlarda ortaya çıkması daha olasıdır:

Yaşlı hastalar

Böbrek fonksiyon bozukluğu olan kişiler

Kusma, ishal ve Diüretik (idrar söktürücü) kullanımı ile idrar yoluyla çok fazla sodyum kaybeden kişiler…

Hamile kalmak isteyen kadınlar lityum almayı bırakmalıdır çünkü nadiren lityum gelişmekte olan bir fetüste (cenin) kalp kusurlarına neden olabilir.

***

Nöbet önleyici ilaçlar

Nöbet önleyici ilaçlar sodyum valproat ve karbamazepin, duygu durum düzenleyicileri olarak işlev görür. İlk ortaya çıktığında maniyi tedavi etmek için veya birlikte ortaya çıktıklarında mani ve depresyonu tedavi etmek için kullanılabilirler (karma dönem). Lityumdan farklı olarak bu ilaçlar böbreklere zarar vermez. Bununla birlikte, karbamazepin, kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin sayısını büyük ölçüde azaltabilir. Nadiren, valproat karaciğere (daha çok çocuklarda) ve pankreasa ciddi şekilde zarar verir. Bir psikiyatrist tarafından yakın takip ile bu sorunlar zamanında yakalanabilir ve ilaç kesilir, hastaya başka zararsız bir ilaç verilir. Valproat, bipolar bozukluğu olan kadınlara, hamile iseler veya doğurganlık çağındalarsa genellikle reçete edilmez çünkü ilacın beyin veya omurilik kusurları (nöral tüp defektleri), dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve otizm riskini artırdığı görülmüştür. Valproat ve karbamazepin, özellikle hastalar diğer tedavilere yanıt vermediğinde faydalı olabilir.

Lamotrijin bazen ruh hali değişimlerini kontrol etmeye ve depresyonu tedavi etmeye yardımcı olmak için kullanılır. Lamotrijin deride ciddi bir kızarıklığa (döküntüye) neden olabilir. Nadiren döküntü, yaşamı tehdit eden Stevens-Johnson Sendromuna dönüşür. Lamotrijin alan kişiler, herhangi bir yeni döküntü (özellikle makat ve cinsel organ çevresindeki bölgede), ateş, bezelerde şişme, ağızda veya gözlerde kabarcıklı yaralar ve dudaklarda veya dilde şişme olup olmadığına dikkat etmelidir. Hastaların veya yakınlarının bu Semptomları doktora bildirmeleri gerekir. Bu Semptomların gelişme riskini azaltmak için doktorlar, dozu artırmak için önerilen programı dikkatle takip eder. İlaç, önerilen idame dozuna çok yavaş bir şekilde (haftalar boyunca) artırılan nispeten düşük bir dozda başlatılır. Dozlara üç gün veya daha fazla ara verilirse, dozu kademeli olarak artırma programı yeniden başlamalıdır.

Antipsikotikler

Ani manik ataklar, hızlı etki ettikleri ve ciddi yan etki riski, bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan diğer ilaçlara göre daha az olduğu için, ikinci nesil Antipsikotiklerle giderek daha fazla tedavi edilmektedir. Bu ilaçlar aripiprazol, lurasidon, olanzapin, ketiapin, risperidon, ziprasidon ve kariprazini’dir.

Bipolar depresyon için ketiapin gibi bazı antipsikotikler iyi bir seçim olabilir. Bazılarına aynı zamanda antidepresan da verilir.

Antipsikotiklerin uzun vadeli yan etkileri kilo alımı ve metabolik sendromdur. Metabolik Sendrom, insülinin etkilerine duyarlılığın azalması (insülin direnci), yüksek kan şekeri seviyesi, anormal kolesterol seviyeleri ve yüksek tansiyon ile birlikte karın bölgesindeki aşırı yağlanmadır (obezite). Aripiprazol ve ziprasidon ile bu sendromun riski daha düşüktür.

Antidepresanlar

Bazı antidepresanlar bazen bipolar bozukluğu olan kişilerde şiddetli depresyonu tedavi etmek için kullanılır, ancak kullanımları tartışmalıdır. Bu nedenle, bu ilaçlar yalnızca kısa süreler için kullanılır ve genellikle duygu durum dengeleyici bir ilaç veya atipik (ikinci kuşak) bir antipsikotik ile birlikte verilir.

Diğer tedaviler

Elektroşok (EKT, şok tedavisi) bazen tedaviye dirençli depresyon ve mani için kullanılır.

Hastaların güneş ışığını taklit eden parlak ışıklara baktığı fototerapi bipolar bozukluğunun tedavisinde faydalı olabilir. Diğer tedavileri desteklemek için kullanıldığında muhtemelen daha faydalıdır.

Şiddetli, dirençli depresyon tedavisinde kullanılan bir cihazın başa zararsız bir manyetik alan uyguladığı TMS (Transkraniyal Manyetik Stimülasyonun) da bipolar depresyon tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır.

Psikoterapi

Psikoterapi genellikle ruh halini dengeleyen ilaçlar alan kişilere, çoğunlukla tedavilerini yönlendirildiği şekilde almalarına yardımcı olmak için önerilir.

Grup terapisi genellikle hastaların ve yakınlarının bipolar bozukluğu ve etkilerini anlamalarına yardımcı olur.

Bireysel psikoterapi, insanların günlük yaşam problemleriyle nasıl daha iyi başa çıkacaklarını öğrenmelerine yardımcı olur.

Eğitim ve destek

Bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılan ilaçların etkilerini öğrenmek, hastaların bunları belirtildiği gibi almasına yardımcı olmak için eğitim ve destek verilir. Hastalar, bu ilaçların kendilerini daha az uyanık ve yaratıcı kıldığına inandıkları ve muhtemel yan etkilerinden korktukları için ilaçları almaya direnebilirler. Bununla birlikte, azalan yaratıcılık nispeten nadirdir çünkü duygu durum düzenleyiciler genellikle insanların işte ve okulda, ilişkilerde ve sanatsal uğraşlarda daha iyi işlev görmelerini sağlar. Ayrıca bu ilaçlar doktor kontrolünde güvenle kullanılabilirler.

Hastalar, Semptomları başlar başlamaz nasıl tanıyacaklarını ve onları önlemeye yardımcı olacak yolları öğrenmelidirler. Örneğin, uyarıcılardan (kafein ve nikotin gibi) ve alkolden kaçınmak ve yeterince uyumak nöbetleri önlemde çok yardımcıdır.

Psikiyatristler veya psikoterapistler, hastalarla eylemlerinin sonuçları hakkında konuşabilir. Örneğin, insanlar cinsel aşırılığa meyilliyse, eylemlerinin evliliklerini nasıl etkileyebileceği ve fuhuş başta olmak üzere AIDS'in sağlık riskleri hakkında bilgi verilir. İnsanlar mali açıdan savurgan olma eğilimindeyse, mali durumlarını güvenilir bir aile üyesine devretmeleri önerilir.

Aile bireylerinin bipolar bozukluğu anlamaları, tedaviye dâhil olmaları ve destek sağlamaları çok önemlidir.

Destek grupları, ortak deneyimleri ve duyguları paylaşmak için bir forum sağlayarak yardımcı olabilir.^[1]