Bilim tarihi üzerine bilgi sahibi olmak ne kadar önemli ?

Aslında sadece bilim de değil her konuda, neden, nasıl, ne zaman, ne için, kim yapmış? Diye sorgulamak bizi biz yapan, her şeyin üstünde gerçek tatmin duygusunu veren bir olgu sorgulamak. Örnegin 3. sınıfa giderken "çimen neden yeşil, neden mor değil" diye sormuştum öğretmenime. Şimdi neden yeşil olduğunu, neden yeşil olmak zorunda olduğunu bilmek beni mutlu ediyor. :)

Bence bilim tarihine dair bilgi edinmek deneyimsel ve tecrube anlamında insana önemli şeyler katar. Çünkü geçmişte yapılan hataları veya keşiflerin önemini nasıl yapıldığını, bunun sürecini bilmek oldukça önemlidir kavrayış geliştirmek bakımından.

Örneğin bilim tarihinde evren, madde mutlak ve sonsuz zamandan beri var fikrinin bigbang teorisiyle yıkılması konusunda bilim tarihinde o güne kadar yerleşmiş kanaatlerin değişmesi hatta sarsılması bugün bize çok sıradan gelen bigbangın geçmişte ne kadar sıradışı bir keşif olduğunu görme ve bu durumu deneyimleme bakımından çok önemlidir. Öyle ki "bigbang" ismi bile bir radyo programında dönemin ünlü bilim adamı prof. Fred hoyle tarafından teoriye şiddetle karşı çıktığı için henüz kesfedilmeden önce ağırlıklı olarak dalga geçmek için kullandıgı diyebileceğimiz bir ifadedir. İlk kez onun kullandığı ifade ise daha sonra teorinin adı olarak kalmıştır. ^[1] Bence bu durum yerleşmiş kabullere göre keşfin sarsıcılığını yeterince ortaya koymaya yetiyor. Bu keşfin ne anlam ifade ettiğini o tarihi okumadan o tarihi dönemi kısmen de olsa okuyarak bir nevi yaşamadan anlamak zordur bizim için.

Yine zamanın da mutlak olmadığı ve izafi olduğu da Einsteine kadar pek düşünülmemişti. Einstein görelilik teorisi ile o güne kadar kimsenin düşünmediği ışık hızının hız sınırı olması gibi sıradışı şeyleri düşünerek benzer bir duruma neden oldu. Bu gibi 'devrimler' keşfin gerçekleştiği dönemde ne anlama geldiğini, yerleşmiş kabulleri nasıl yıktığını görmek bakımından çok önemli. Çünkü tabiri caizse bugün biz bu devrim yaratan ve o güne kadarki kabulleri yıkan keşifleri tabiri caizse 'peynir ekmek' gibi tüketiyor sıradan görüyoruz. Oysa alıştığımız bu teorilerin bize sunduklarının devrim yaratması eğer keşiflerin ne kadar sıradışı olduğunu algılayacak şekilde (bilim tarihi okuyarak) görebilirsek felsefi anlamda da insana çok farklı Perspektifler veya olasılıklara kapı aralayabilecek, düşünce biçimini, algılama biçimini değiştirip kişi de yeni bir zihin durumu inşa ederek adeta kişinin zihninde de 'devrim' yaratacak kadar etkili teorilerdir. Mesela ben hala bir çok kişide kişisel deneyimlerinden ötürü zamanı görelilik teorisine rağmen mutlak algılamaya devam etme alışkanlığı olduğunu gördüm. Bizim zamana mahkum olmamız yani içinde bulunduğumuz uzay zmaan kordinatindan çıkamıyor olmamız zamanın izafi oldugu gerçeğini değiştirmez. Biz kendi zaman dilimimize mahkumuz evet bu doğru. Işık hızına yakın hızlarda seyahat edemezsek bu dilime mahkum olmaya da devam edeceğiz. Ama dediğim gibi bu durum evrende zamanın izafi olduğu gerçeğini değiştirmez. Bu yüzden bana zamanın izafi olmasına rağmen hala zamanı mutlak gibi algılamaya ve buna göre düşünmeye devam eden kişiler açıkçası düşünce biçimi olarak hatalı geliyorlar. Bu açıdan Zamanın izafiliğinin bu kişilerin düşüncesinde gerçek anlamda etkisinin olmadığını söyleyebiliriz. Çünkü hala zamana mutlak bir anlam yüklenmesinin başka türlü yorumlanması pek mumkun değil.