Evrim Ağacı'na üye olmak tamamen ücretsiz ve çok sayıda avantajı beraberinde getiriyor. Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olabilirsiniz (üyeyseniz, giriş yapmanızı tavsiye ederiz).
insanlar seyir halindeki araçta ivmelenme veya merkezkaç kuvvetini hissedip oradan oraya yapışıyoruz da bu aracın içinde sinekler havada uçarken nasıl ortamdan bağımsız kalabiliyor? arka cama yapışmaları gerekmez mi?
Sinek havada duruyor ve hava da arabanın içinde. Yani hava kütlesi eylemsizliği olsa bile araba ile birlikte ivmelenir. Dolayısıyla bu hava kütlesi, içinde bulunan sineğe kuvvet uygular. Elbette sinek ivmeyi hissedecektir ancak arabanın kendisi kadar değil. Burada hava sıkışabilir bir madde olduğundan etkileşim süresi artacağı için momentum değişimi aynı olsa bile etki eden kuvvet azalacaktır. Kısacası nasıl ki yere düşen yumurta kırılırken, süngerin üstüne düşen yumurta kırılmıyorsa, sinek de etkiyi az hisseder ve toparlaması için zamanı olur.
Sineğin, kaza anında, cama yapışmamasının nedeni.
Sineğin, tehlikeyi sezip, kendini kurtarabilme refleksinin ( reaksiyon hızının ) kazada anında cismin eylemsizlik kuvvetinden büyük olması ve sinekle camın arasındaki mesafenin de bu kuvvet farkını tolere edebilecek mesafede olmasından kaynaklanıyor. Yine araçlar da yer alan hava yastıklarının, emniyet kemerinin hayat kurtarıcı olmalarının nedeni de bu şekilde açıklanabilir.
"Refleks hızı < eylemsizlik kuvveti" durumu gerçekleşirse o zaman cama yapışma durumu gerçekleşebilir.
İki cismin eylemsizlik durumlarından bağımsız, 3. cismin, eylemsizlik durumunu değiştirebilme hali söz konusu
Gerekmez.
Bahsettiğiniz durum Newton Kanunları'nın bir ve iki numaralı yasalarıyla açıklanır.
Newton'un birinci yasası eylemsizlik kanununa göre bir dış kuvvet etki etmedikçe cisim hareket durumunu korur. Yani duruyorsa durmaya devam eder, hareket halindeyse hareketini sürdürür.
Newton'un ikinci yasasına göre hareket halindeki bir cismin içindeki başka bir cisim, içinde bulunduğu ana cismin etkisi altındadır.
İkinci yasada açık şekilde ifade edildiği bahsi geçen sinek zaten söz konusu arabanın etkisi altındadır. Dolayısıyla araba içerisinde (camlar açılıp yoğun hava akışıyla içerideki faktörlerin bozulmaması şartıyla) normal bir şekilde hareket edebilir. Araba 120km hızla gidiyor diye sineğin de bu hızla uçması gerekmez. Zaten 2. kanun gereği sinek otomatik olarak bu hızın etkisi altındadır.
Biz niye hissediyoruz sorusunun cevabı da kütledir. Hareket halindeki bir trende rahatlıkla ayakta durabilirsiniz. Çünkü tren gibi büyük bir araca göre kütleniz bunu yapabilecek düzeyde küçüktür. Araba ise trene göre çok daha küçük bir araç. Buna rağmen bir arabanın içinde bile rahat hareket edebiliyoruz. Sinek ise arabaya göre çok çok daha küçük olduğu için neredeyse sanki hiç arabanın içinde değilmiş denecek kadar rahattır.
Aşağıdaki videoda 60km/sa ile giden bir kamyonetten zıt yöne doğru 60km/sa ile bir top fırlatılmaktadır. Ve top olduğu yere düşmektedir. Çünkü kamyonetin etkisi altındaki topun ivmesi 60 km/sa dir. Top bir makine yordamıyla zıt yöne doğru 60km/sa ile fırlatıldığı zaman ivmesi 0 a düşmekte ve olduğu yere sanki öylece ivmesiz bırakılmış düşmektedir. Oysa ki sabit bir kamyonetten fırlatılsaydı bu top 60km/sa ile fırlatıldığı yöne doğru gidecekti. Ya da hareket halindeyken diğer yöne doğru fırlatılsaydı arabanın hızı olan 60 km + fırlatma hızı olan 60km birleşerek topu 120km hıza ulaştıracaktı.
