Anarşizmin bahsettiği düzen, devletten farklı bir toplumsal organizasyon biçimini ifade eder. Anarşistler hem hükümete hem de devlete karşıdır, fakat bu kavramları farklı bağlamlarda değerlendirirler. Öncelikle, devlet ve hükümet arasındaki farkları açıklayarak başlayalım ki daha iyi anlayalım
Devlet Nedir?
Devlet, belirli bir toprak parçası üzerinde egemenlik kuran, bu egemenliği yasalar, kurumlar ve zor kullanma tekeli aracılığıyla sürdüren merkezi bir organizasyon yapısıdır. Devlet, bu yapıyı sürdürmek için polis, ordu, mahkemeler ve diğer kamu kurumlarını kullanır. Devletin temel özellikleri şunlardır:
- Egemenlik: Devlet, belirli bir coğrafi alan üzerinde mutlak otoriteye sahiptir.
- Hukuki Düzen: Devlet, yasalar çıkarır ve bu yasaları uygulamak için gerekli mekanizmaları oluşturur.
- Kamu Yönetimi: Devlet, vatandaşların ortak ihtiyaçlarını karşılamak üzere kamu hizmetleri sunar.
Hükümet Nedir?
Hükümet, devletin yönetim işlevini yerine getiren belirli bir siyasi yapı ya da otoritedir. Hükümet, devletin yasalarını uygulayan ve günlük yönetimi gerçekleştiren organlardan oluşur. Hükümetler seçimle iş başına gelebilir, atanabilir ya da başka şekillerde oluşabilir. Hükümetin temel işlevleri şunlardır:
- Yasaların Uygulanması: Hükümet, yürütme organı olarak yasaların uygulanmasını sağlar.
- Yönetim ve İdare: Kamu hizmetlerini ve idari işleri yönetir.
- Politik Karar Alma: Toplum adına politikalar belirler ve kararlar alır.
Anarşistlerin Görüşü
Anarşistler, hem devletin varlığına hem de devletin işleyiş biçimini sürdüren hükümete karşıdır. Onlara göre devlet, bireylerin özgürlüğünü kısıtlayan, hiyerarşik ve baskıcı bir yapıdır. Anarşizmin temel prensipleri şunlardır:
- Otorite Karşıtlığı: Anarşistler, otoritenin her türlüsüne (devlet, kilise, patronlar vs.) karşıdır.
- Özgürlük ve Eşitlik: Bireylerin özgür ve eşit olduğu, hiyerarşilerin ve sınıf ayrımlarının bulunmadığı bir toplum hedeflerler.
- Doğrudan Demokrasi ve Katılımcılık: Anarşistler, doğrudan demokrasi ve yatay örgütlenmeler yoluyla toplumun yönetilmesini savunurlar.
Anarşizmin Önerdiği Düzen
- Anarşizmin önerdiği düzen, merkezi otoriteye dayanmayan, insanların yatay ilişkilerle ve karşılıklı yardımlaşma prensipleriyle örgütlendiği bir toplum modelidir. Bu modelde:
- Merkezi Olmayan Yönetim: Toplumsal kararlar, yerel ve doğrudan demokrasi yöntemleriyle alınır.
- Özyönetim: Her birey ve topluluk, kendi yaşam alanı ve ihtiyaçları üzerinde söz sahibidir.
- Gönüllü İşbirliği: Ekonomik ve toplumsal ilişkiler, zorlamaya dayanmadan, gönüllü ve karşılıklı anlaşmalar temelinde yürütülür.
Monoton Düzen ve Devlet Farkı
Anarşistlerin savunduğu "monoton düzen" aslında toplumsal organizasyonun merkezi ve hiyerarşik olmayan, özgürlüğe dayalı bir düzenidir. Bu, devletin merkezi ve zorlayıcı yapısından farklıdır. Anarşistler, toplumun kendi kendini organize etmesini ve idare etmesini savunurlar, bu da devletin bürokratik ve otoriter yapısına karşıt bir düzeni ifade eder.
Özetle, anarşistler hem devlete hem de hükümete karşıdır çünkü her ikisini de bireyin özgürlüğünü kısıtlayan ve toplumsal eşitsizlikleri pekiştiren yapılar olarak görürler. Anarşizmin hedefi, bu yapıların yerine özgürlükçü, yatay ve gönüllü temellere dayanan bir toplum kurmaktır.