Evrimleşen özellikler genlere işlemiyor. Değişim zaten ilk başta genlerde başlıyor. Çeşitlilik mekanizmaları ile oluşan kalıtsal çeşitlilik için ilk başta genlerin değişmesi gerekiyor zaten.
Çeşitlilik mekanizmaları (kalıtsal mutasyonlar, crossing over vs.) ile çeşitlilik oluşur. Örneğin büyük gaga, geniş gaga, küçük gaga, dar gaga. Doğal seçilim kısaca, çeşitlilik mekanizması ile oluşturulan çeşitliliğin seçilmesi, daha uyumlu veya avantajlı olanın hayatta kalması ve genlerini gelecek nesillere aktarabilmesidir. Çevre şartlarında küçük gagalı olanlar daha rahat yiyebiliyor diyelim. Bu yüzden küçük gagalılar daha kolay hayatta kalıp daha kolay ürüyor. Kendilerini avantajlı kılan genleri gelecek nesillere daha çok aktarıyor. Uyumlu olanlar daha çok üreyip diğerleri elenince ispinoz popülasyonunda nesiller geçtikçe küçük gaga geninin frekansı artar. Yani evrim yaşanır. Bu evrimsel değişime sonradan bakan biz küçük gagalıların daha kolay hayatta kalıp ürediğini fark ediyoruz bu yüzden bu özelliğe adaptif özelik diyoruz. Bu tür evrimsel değişimlere de adaptasyon diyoruz.
Görebileceğiniz gibi zaten genlerde DNA'da kalıtsal bir çeşitlilik var. Evrimin olması için gerekli şartlardan biri. Yararlı özellikler sonradan genlere veya DNA'ya işlenmiyor. Zaten popülasyonda genler düzeyinde bir çeşitlilik oluşur, çevre şartlarına göre bazıları daha kolay hayatta kalır, bazıları ise çevre şartlarında hayatta kalamaz, elenir. (ya da daha az ürer.) Çevre şartlarında daha çok hayatta kalan ve üreyebilen bireyler ise genlerini çocuklarına daha çok aktardığı için (ve çevreye uyumsuz olanlar öldüğü veya daha az ürediği için) her nesilde daha uyumlu bireyler çoğalır ve evrim yaşanır.
https://youtu.be/JlBTsZTzlok?t=323 (Videoyu izlerken hızlandırabilirsiniz.)
https://youtu.be/I-cn3Sf2sd0?t=261