ABD'de yargıçların bumblebee türü arıları balık olarak sınıflandırması doğru bir şey mi?

Bu tamamen hukukla ilişkili bir "mambo jambo"; bilimle alakalı pek bir tarafı yok. Mahkeme dokümanlarını açıp okumaya tenezzül bile etmemiş Fox News gibi rezil bir haber kaynağının da bunu bu şekilde sunması şaşırtıcı değil tabii.

Olay şu: Amerika'nın batı yakasındaki bumblebee (bombus yabanarıları) tehlike altında ve koruma grupları da bunları yasal koruma altına almak istiyorlar. Bunun için sıfırdan yasa geçirmek çok zor; mümkünse var olan bir yasanın kapsamına almak çok faydalı.

İlginç bir şekilde, ta 1970 yılında geçirilen Kaliforniya Tehlike Altındaki Türler Yasası'nın 45. maddesi şöyle bir dile sahip:^[1]

‘Fish’ means wild fish, mollusks, crustaceans, invertebrates, or amphibians, including any part, spawn, or ova thereof.

Yani [vurgu bana ait]:

'Balık' sözcüğü vahşi balık, yumuşakça, kabuklu, omurgasız veya amfibi ile, bunların herhangi bir parçası, yavrusu veya yumurtasını içermektedir.

Amfibilerin bile balık sayıldığı bu tanım, müthiş geniş bir "balık" tanımı; çünkü biyolojide balıkları kesinlikle bu şekilde tanımlamıyoruz. Ama yeni bir terim uydurmaktansa yasalarda var olan terimlerin kapsamı genişletilebiliyor. Sonuçta bunlar en nihayetinde sadece birer kelime ve siz kelimeleri nasıl tanımlarsanız, bunu açıkça ilan ettiğiniz müddetçe o kelime de o anlama gelir.

Yukarıda yaptığım vurguya dikkat: Aşırı geniş olan "balık" tanımı, omurgasız hayvanları da içeriyor (ki balıklar omurgalı hayvanlar). Arılar da omurgasız olduklarına göre, bu tanıma hukuki anlamda uyuyorlar. Davacıların iddiası da bu yönde - ki bence de hukuki olarak tamamen makul.

Bunu şu şekilde de sunabilirsiniz: "Kaliforniya, arıların da balık olduğunu ilan etti."

Şu şekilde de: "Kaliforniya yasalarındaki gevşek balık tanımı sayesinde arılar da koruma altına alındı."

İlki satar ama yalandır. İkincisi satmaz ama gerçektir.

Gazetecilik kültürünüz hangisini yapmanız gerektiğine karar verir.

Konunun özüne dönecek olursak da: Her ülkenin arılarını (sadece bal arılarını değil) korumaya başlaması şart, yoksa muazzam bir tarım krizi gezegeni kırıp geçecek.