Nasıl anlatsam...
Ben bir uzay aracının içindeyim, elimde de bir el feneri var. Siz de Nasa'dasınız, camdan araca bakıyorsunuz. Aracımın kırmızı ateşleme düğmesine bastım ve Elon Musk'ın üstün teknolojisi ile aracım bir anda Millennium Falcon gibi ışık hızıyla Dünya'dan uzaklaşmaya başladı. Ve hareket ettikten bir saniye sonra ben elimdeki feneri size doğrultup yaktım.
Bu düşünce deneyinde siz asla o fenerin ışığını göremezsiniz. Çünkü zaten fenerin ışığının size ulaşma hızı ile sizden uzaklaşıyorum.
Buraya kadar tamam mıyız?
Ama ben o el fenerini, kalkmadan 1 saniye önce yakar ve yaktıktan 1 saniye sonra hareket edersem ne olur?
Siz o ışığı görebilirsiniz. Işığımı, "bırakıp kaçmış" olurum.
Earendel, büyük patlamadan 900 milyon yıl sonra oluşmuş bir yıldız. Bugün için zaten artık yok, bir süpernova patlaması ile uzun süre önce yok olmuş olmalı. El fenerimi, ışık hızına çıkmadan önce size yakmam gibi bu yıldız ışığını yaktığında onunla birbirimize hayli yakın olmalıyız. Yani o zaman biz yoktuk tabi, Ajda Pekkan'ın şarkı söylemeye başladığı yıllar onlar ama yıldız, ışığını yaktıktan ve bulunduğumuz bölge bu yıldızın ışığını gördükten sonra evrenin genişlemesi ile uzaklaşmaya başlamış olmalı. Sonra bizler oluştuk ve bugün, yıldızın bırakıp kaçtığı ışığı yakaladık. Yani bu yıldızın varlığından ancak böyle haberdar olabiliriz, aklıma başka bir seçenek gelmiyor. Dediğim gibi diğer seçenek Ajda'ya sormak. :)
Ha, diyeceksiniz ki bu yıldız madem 12 küsür milyar yıl önce oluştu da şimdi nasıl 28 milyar ışık yılı uzakta olabilir? Bunun cevabı da evrenin genişleme hızının artışı ile ilgili. O zamanlar bu yıldız bizden 1 birim zamanda 1 birim hızla uzaklaşıyordu diyelim ki. Zaman geçtikçe bizden uzaklaşma hızı arttı. Yani 1/1 iken (Oranı atıyorum) 1/2, 1/4, 1/8, 1/16 gibi... Buna göre de zaman geçtikçe daha yüksek hızla uzaklaştı. Ve 12 milyar yıl sonra bizden 28 milyar yıl uzaklığa erişti. E hani yıldız yok olmuştu? Zaten bizden uzaklaşan da yıldızın kendisi değil, onun bırakıp kaçtığı ışığı barındıran uzay bölgesi. Buna göre aslında biz, yıldızın, genç yaşlarında saçtığı bir ışığı yakalamış oluyoruz. Son dönemlerinde saçtığı ışığı görmüyoruz ve göremeyiz de zaten. Çünkü belirli bir zamandan sonra saçtığı ışık, bizim olay ufkumuzun dışında kalmıştır yüksek olasılıkla, tam hesabı uzmanlar belki yapabilir.
Umarım açıklayıcı olabilmişimdir. Sağlıcakla...
