Sezaryen Doğumlar İnsan Evrimine Yön Veriyor Olabilir!

Evrimi genellikle yavaş ve binlerce yılda olan bir süreç olarak düşünürüz. Ancak evrim, her zaman böyle değildir. Yapılan bir araştırma, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren artışa geçen, sezaryenle doğan bebeklerin insan toplumlarının evrimine yön verebileceğini ortaya koyuyor.

Bilimsel ve teknolojik gelişmeler sayesinde, 2. Dünya Savaşı'ndan beri sezaryenle doğum yapmak ucuzladı ve daha güvenli hale geldi, bu nedenle bunu tercih eden annelerin sayısı da artışa geçti. Eskiden sadece acil durumlarda uygulanması gereken bir prosedür olarak bilinen sezaryenle doğum, artık bir "tercih" haline geldi. The Independent gazetesinden Peter Walker'ın belirttiğine göre İngiltere'deki kadınların %25'i, ABD'deki kadınların %33'ü sezaryeni tercih ediyor (Türkiye'de bu oran 50 dolaylarındadır). Viyana Üniversitesi'nden araştırmacıların araştırmasına göre, bu prosedürün yaygınlaşması, insan evrimine yön veriyor olabilir.

Proceedings of National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan araştırmalarında bilim insanları, giderek artan sayıda kadınının sezaryenle doğumu seçme nedeninin pelvislerinin çok dar olmasından kaynaklandığını belirtiyorlar. Çalışmaya göre, kadınların pelvislerinden daha iri olan bebeklerin sezaryen sayesinde sağlıklı bir şekilde hayata gelme oranı, sezaryen uygulamasının başlangıcından beri %20 oranında arttı.

Bu "tıkanık doğumlar", aslında sezaryenin icadının arkasında yatan ana gerekçelerden birisiydi. Ancak bu durum, aynı zamanda daha iri bebeklere neden olan genlerin de gelecek nesillere aktarılabilmesi anlamına geliyor. Araştırmanın baş yazarı olan Philipp Mitteroecker, geçmişte böylesine "tıkanık doğumların" ölüm sebebi olduğunu, dolayısıyla buna neden olan genlerin gelecek nesillere aktarılamadığını belirtiyor. Şöyle anlatıyor:

Modern tıbbi müdahaleler olmasaydı, böylesi bir doğum ölümcül olacaktı. Evrimin gözünde bu, seçilimdir. Çok dar pelvislere sahip kadınlar, bundan 100 sene önce olsa hayatta kalamazlardı. Ama şu anda kalıyorlar ve daha dar pelvisli olmalarına neden olan genleri kızlarına aktarabiliyorlar

Ancak bu araştırmanın daha ön-araştırma düzeyinde olduğunu vurgulamakta fayda var. The New Scientist dergisinden Clare Wilson şöyle yazıyor:

Araştırmanın yazarları, bu evrimin gerçekten yaşandığını ortaya koyan kanıtlara sahip değiller. Araştırmaları teorik bir çalışma. Yani elimizde bulunan tıkanık doğum verilerini, matematiksel modellerine eklemeleri sonucu bu sonuçlara ulaştılar.

Araştırmacıların bu şekilde genlerin aktarımında öngördüğü artış epey ufak: Oran %3'ten, %3.6'ya çıktı. Ama bu sonucu etkileyebilecek çok sayıda faktör bulunuyor. Birçok kadın, daha ileri yaşlarda çocuk sahibi olmayı tercih ediyor. Bu durum, vücutları daha az esnekken çocuk doğurmak demek. Tabii ki kilo ve diğer sağlık durumları da, sezaryenle doğumun doktorlar tarafından önerilmesinin ardında yatan sebepler. Royal College of Obstetricians'dan Daghni Rajasingam şöyle diyor:

Bence asıl üzerinde durulması gereken sorun şu: Günümüzde diyabet gibi hastalıklar çok daha erken yaşlarda görülüyor. Dolayısıyla üreme çağına gelen kadınların daha fazlasında diyabet görülüyor. Bu durum, onların sezaryene ihtiyaç duyup duymayacaklarını da belirliyor.

Elbette sezaryeni, evrime yön verip vermemesine göre yargılayamayız. Hele ki sezaryen sayesinde kurtulan hayatların sayısını düşünecek olursak... Ancak sezaryenin bu etkiye sahip olup olmadığını öğrenmek, türümüzün evrimini anlamak konusunda öneme sahip.