Şehirlerde Biyolojik Saat Daha Hızlı Çalışıyor!
- Çeviri
- Kronobiyoloji
- Mikroevrim
Bu haber 11 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Almanya'nın Münih şehrinde kırda ve şehirde yaşayan karatavukların sirkadiyen ritmleri arasında farklılıklar bulundu. Yeni bir araştırma, şehir yaşamının insanlar ve hayvanlardaki biyolojik saat üzerinde büyük etkileri olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar Güney Almanya'daki karatavukların sarkadiyen ritimlerini (24 saatlik biyolojik aktivite döngülerini) ölçtü. Alman ve İskoç araştırmacılar, şehirde yaşayan kuşların ormandakilere göre daha erken kalktığını ve daha az dinlendiğini buldu. Araştırma ekibinin bulguları, farklılıkların mikroevrimin bir sonucu olabileceği ihtimalini yükseltti.
Glasgow Üniversitesi ve Max Planck Ornitoloji Enstitüsü'nün yürüttüğü çalışma The Journal Proceedings of the Royal Society B dergisinde yayımlandı. Belirli sayıda yetişkin erkek Avrupa Karatavuğu, Münih'te kırsal kesimdeki bir ormanda yakalandı.
Büyük Farklılık
Her kuşa tekrar yakalanmadan önce 10 gün boyunca taşıyacakları, tabiattaki günlük aktivitelerini gösterecek olan hafif birer radyo vericisi bağlandı. Daha sonra, ışık geçirmez ve ses yalıtımlı odalarda tutularak sirkadyen ritmleri sabit koşullar altında ölçüldü. Test, kuşların doğaya yeniden salınmasıyla sona erdi. Glasgow Üniversitesi Biyoçeşitlilik Enstitüsü, Hayvan Sağlığı ve Karşılaştırmalı Tıp Bölümü'nden Dr. Barbara Helm şöyle anlatıyor:
Şehir kuşlarının ormandaki akranlarına göre ritmlerinde önemli ölçüde farklılık bulduk. Ormandaki akranları gün doğumuyla uyanırken, şehir kuşları günlük aktivitelerine en az 30 dakika daha erken başlıyorlar. Şehir kuşları aynı zamanda günlerini 8 dakika daha geç bitiriyorlar,bunun anlamı her günü ortalama 40 dakika daha uzun yaşıyorlar.
Dr. Helm'in söylediğine göre ‘’sabit laboratuvar koşulları altında’’ ölçülen şehir kuşlarının ritmleri açıkça değişmiş. Şöyle anlatıyor:
Görünüşe göre farklı olmak şehir hayatının zorluklarını yendi.Şehirde yaşayan kuşların özellikle de iş bölgesinde olanların saatleri daha az kalıcı.
Ekibin söylediğine göre araştırma şehirlerin, insan ve hayvanların iç saatlerine çok derin bir etki yaptığına dair gittikçe yaygınlaşan bir fikir birliği oluşturdu.
Bağlantılı Hastalıklar
Bu değişikliklerin ileri sağlık problemlerine sebep olabileceği veya şehir alanlarına adapte olabilmek için daha iyi koşullar oluşturabileceğini tespit edebilmek için daha ileri araştırmalar gerektirdiği söyleniyor. Dr. Helm şöyle diyor:
Önceki araştırmalar diğer araştırmacılar tarafından üstlenildi. Bu araştırmacılar araştırma ile insanlarda bozulmuş uyku düzeni,obezite ve bazı kanser türleri arasında güçlü bağlantılar olduğunu öneriyorlardı. Çalışmamız insanlarla aynı habitattaki bir vahşi hayvan türünde ilk defa iç saat farklılıkları olabileceğini gösterdi. Karatavukların ve diğer hayvanların biyolojik ritmlerini şehirlerimizde sıkça bulunan şekline modifiye etmelerinin bedellerini ve zararlarını bulmaya istekliyiz.Bu bize kentsel yaşamın zorluklarını anlayabilmek ve başa çıkabilmek için yardımcı olabilir.
Araştırmacılar biyolojik ritm farklılıklarının,yapay ışıklandırma ve yüksek ses seviyesi gibi kentsel fenomenlere mikroevrimin verdiği bir cevap olması ihtimalini yükseltti.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
7
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: BBC | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/05/2025 00:33:30 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/1868
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in BBC. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
