Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Savanada Yaşayan Şempanzeler De İnsanlar Gibi Paylaşımcı!

Savanada Yaşayan Şempanzeler De İnsanlar Gibi Paylaşımcı!
3 dakika
591
Tüm Reklamları Kapat

Yiyecek paylaşımı, bilim adamları tarafından genel olarak insan davranışlarına özgü ayrıt edici bir özellik olarak kabul edilmiştir. Ancak, Iowa State Üniversitesi Antropoloji Profesörü Jill Pruetz'in yeni çalışmalarında, Senegal'de bulunan Pruetz'in Fongoli Araştırma Bölgesi'ndeki şempanzelerin de çoğunlukla yiyeceklerini ve avlanma malzemelerini diğer şempanzelerle paylaştığı gözlemlendi.

Araştırmacılar, Fongoli şempanzelerinin kendi istekleriyle yabani bitkileri ve avlanma malzemelerini diğer şempanzelerle değiş tokuş ettiği 41 olay gözlemledi. Daha önce primatologlar tarafından yapılan araştırmalar sırasında, akraba olmayan şempanzelerin kendi aralarında et değiş tokuşu yaptığı belgelenmiştir; fakat bu çalışma, et dışı paylaşım davranışlarını belgeleyen ilk çalışmadır. Senegal'deki savan şempanzeleri üzerinde yaptığı araştırmalarından dolayı 2008 National Geographic Yılın Yükselen Kaşifi olarak anılan Pruetz şöyle anlatıyor:

Tüm Reklamları Kapat

Fongoli şempanzeleri, paylaşım yapan tek şempanze türü değil, ancak burada yaptığımız gözlemlerin eşi benzeri yok. Bütün şempanzeler etlerini paylaşır sanırım, ancak bitki ve araç paylaşmazlar. Ancak burada etin yanı sıra bitki ve ağaç da paylaştılar. Bu olayı görmeye başladığımız ilk an büyüleyiciydi.

Şempanzelerin Paylaşımında Yeni Dönem

Araştırmacılar, şempanzelere dair daha önce kaydedilmemiş bir paylaşım sıklığı kanıtladılar. Şempanzeler, genel olarak et ve yabani bitki besinlerini değiş tokuş ederler fakat bunlara ek olarak araç gereçler, bal ve toprak da takas ettiler. Paylaşım davranışlarının çoğu, dişilerin erkeklerden yiyecek alması, baskın olanlardan bağımlı olanlara yapılan paylaşımlar veya kazanç için yapılan takaslar olduğu için pasif paylaşımlar olarak sınıflandırılmışlardır.

Erkek Fongoli şempanzeleri, gözlemlenen 41 vakadan 27'sinde dişilere malzeme veya yabani yiyecek vermiştir. Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden Christina Gomes ve Christopher Boesch'in erkeklerin ve dişilerin et değiş tokuşunu seks için yaptığını öngören 2009 yılında birlikte yazdığı bir çalışmada, erkeklerin çiftleşme başarısında görülen bir artışın yanı sıra, dişilerde enerji gerekliliğini aşmak ve avlanmadan dolayı meydana gelebilecek yaralanmalar için kalori alımında bir artış olduğu sonucuna varıldı. Pruetz, kendi gözlemlediği vakalarda olayların sadece o şekilde olmadığını ileri sürdü.

Tüm Reklamları Kapat

Aynı zamanda ISÜ'nün Fen ve Edebiyat Fakülesi'nde Walvoord Profesörü olan Pruetz; “Fongoli bölgesindeki sosyal gruplar arasında farklı ilişki grupları var ve ben bu durumun çevreyle, daha doğrusu kaynakların farklı bölgelere değişik oranlarda dağılmasıyla, bağlantılı olduğu konusunda tekrar düşünme gereği hissettim.” şeklinde konuştu. “Onlar çok daha büyük bir yaşam alanına sahiptiler – Neredeyse Jane Goodall'ın Gombe'deki 86 kilometrekarelik alanından 10 kat daha büyük. - ve bu durum onları bir arada olmaya zorluyor. Eğer normal şempanzelerin yaptığı gibi ayrılırlarsa, tekrar birilerini görmeleri günler, haftalar, hatta aylar alabilir ama şempanzeler bundan çok daha sosyaller. Yani, bence onlar maymunlar gibi birlikte yaşamaya başladılar ve yaşam alanlarında da birlikte hareket ediyorlar.”

Pruetz, “seks için yiyecek” teorisinin bir sonucu olarak erkekler ve dişiler arasında bazı paylaşım davranışları gördü. ISÜ araştırmacıları, kızışma (dişilerde cinsellik isteğinin doruğa ulaşması süreci) dönemindeki olgun ve ergenlik dönemindeki dişilerin erişkin erkek şempanzelerden yiyecek aldığını fark etti. Fongoli topluluğunda az sayıda dişi olduğu için Pruetz, erkek şempanzelerin yiyecek değiş tokuşunu gelecek bir çiftleşme stratejisi olarak kullandığını belirtti. Pruetz şöyle anlatıyor:

Erkek şempanzeler, bu durumu davranışlarından uzun vadede kazanç sağlayabileceklerini ön gördükleri bir strateji olarak kullanılıyor olabilirler. Bunu, aralarında özel arkadaşlık olan babunlarda görürüz.

Paylaşmada Çevrenin Etkisi

Araştırmacılar, savan ikliminde yaşayarak oraya alışmış tek şempanze topluluğuna dayanarak Fongoli'deki deneyin, açık, kuru ve sıcak havanın sosyal davranışlar ve organizasyonlar üzerindeki etkilerine dair detaylı bilgi sağladığı sonucuna vardılar. Pruetz, bu bilgilerin ilkel insanların paylaşmaya nasıl başladığına ışık tutabileceği kuramını da ortaya koydu. Pruetz şöyle söylüyor:

İnsan davranışlarının bazı yönleri görülüyor, bence bu ilgi uyandırıcı çünkü tam olarak aynı değil; ancak öte yandan, size ilkel insanların paylaşmaya nasıl başladığına dair bir fikir verebilir. Bu en azından bir senaryo ve paylaşım davranışının kendi soyumuza nasıl geçmiş olabileceğini anlatıyor. Bana kalırsa bu, çevrenin ne kadar önemli olduğunu destekliyor.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
2
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/12/2023 04:16:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2698

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Evrim Tarihi
Eğilim
Canlı Cansız
Neandertal
Şiddet
Hız
Haber
Kurt
Güve
İstatistik
Galaksi
Koronavirüs
Yeni Koronavirüs
Gazetecilik
Diş Hekimi
Hayvan Davranışları
Matematik
Bebek Doğumu
Modern
Nükleik Asit
Genel Halk
Mantık
Vejetaryen
Köpek
Mistik
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Tıraş Edilen Sakal Daha Gür Çıkar mı?
Tıraş Edilen Sakal Daha Gür Çıkar mı?
Kendiliğinden Hareket Eden Taşların Sırrı Ne?
Kendiliğinden Hareket Eden Taşların Sırrı Ne?
Lisede Öğretilen
Lisede Öğretilen "Mendel Genetiği" TAMAMEN Hatalı mı?
Dünyada Yaşam Var mı?
Dünyada Yaşam Var mı?
Hazırlıklı Olmak Depremin Sonucunu Gerçekten Değiştirir mi?
Hazırlıklı Olmak Depremin Sonucunu Gerçekten Değiştirir mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
I. S. University, et al. Savanada Yaşayan Şempanzeler De İnsanlar Gibi Paylaşımcı!. (19 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 10 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2698
University, I. S., Ağacı, E., Bakırcı, Ç. M. (2014, September 19). Savanada Yaşayan Şempanzeler De İnsanlar Gibi Paylaşımcı!. Evrim Ağacı. Retrieved December 10, 2023. from https://evrimagaci.org/s/2698
I. S. University, et al. “Savanada Yaşayan Şempanzeler De İnsanlar Gibi Paylaşımcı!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Evrim Ağacı, Evrim Ağacı, 19 Sep. 2014, https://evrimagaci.org/s/2698.
University, Iowa State. Ağacı, Evrim. Bakırcı, Çağrı Mert. “Savanada Yaşayan Şempanzeler De İnsanlar Gibi Paylaşımcı!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, September 19, 2014. https://evrimagaci.org/s/2698.
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close