Bu sevimli dostumuz bir yavru değil. Bildiğimiz canlının kendisi. Cebuella pygmaea olarak bilinen türün ortalama ağırlığı 100 gram civarında ve boyu birkaç santimetre. Bilinen ve yaşayan en küçük primat türü. Genellikle ağaçlardan sızan bitki özleri ve sakızlarla besleniyor.
Ancak bu primatların bile güçlü bir sosyal yapısı var. Genelde 2-9 bireyden oluşan gruplar halinde yaşıyorlar ve grubun 1 tane baskın erkeği ve 1 tane üreyici dişisi oluyor. Genelde bir grubun başarıyla hayatta kalabilmesi için 6 birey gerekiyor ve diğer 4 bireyi de yavrular oluşturuyor.
Bu primat bildiklerimizden o kadar farklı ki, evrimsel biyologları ve taksonomları uzun bir süredir kavgaya tutuşturmayı başardı. Ancak genetik metodların gelişmesi ve evrimi daha iyi tanımaya başlamamızla bu sorunları aşmaya başladık. Örneğin yapılan analizler, türün 2 farklı alttürü olduğunu keşfetmemizi sağladı; ancak bu alttürler birbirine halen çok yakınlar. Ayrıca türün diğer tüm primatlardan ayıran özelliğinin vücut kitlesindeki azalma. Bunun detaylarını inceleyen evrimsel biyologlar, heterokronik bir evrim sonucunda bu kadar ufak bir primatın evrimleşebileceğini gösterdiler. Heterokroni, vücudun belli bir kısmının (veya tümünün) gelişim süresi ve hızında meydana gelen bir değişimdir. Örneğin goblin köpekbalıklarının garip burun yapısı bu şekilde evrimleşmiştir. İşte pigme marmosetlerin de büyüme hızlarının genetik analizi, meydana gelen bazı mutasyonların gelişim hızı ve zamanını değiştirdiğini göstermektedir.
Her ne olursa olsun bu ufak dostumuzun primat takımının bir üyesi olduğunu bilmek garip bir şekilde sevinç verici. Şuna bir baksanıza!
