Orta Arabistan'daki Aşölyen Alet Kültürü Bize Yok Olan Homininler Hakkında Neler Söyleyebilir?
Nature
Bu haber 5 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Alt Paleolitik, yaklaşık 3 milyon yıl öncesinde, ilk defa alet üretiminin izlerine rastlanan ve insanın evrim tarihindeki en uzun ömürlü kültürel-teknolojik süreç olan Aşölyen geleneğinin ortaya çıktığı dönemdir. Bu dönem, hominin evriminin yaklaşık 1,5 milyon yıllık dönemindeki el baltası gibi güçlü aletlerinin üretimi ile karakterize edilen önemli bir aşamasını temsil eder.
Avustralya Ulusal Üniversitesi, Arap Yarımadasının en büyük Paleolitik bölgelerinden biri ve şu anda hiper-kurak bir bölge olan Saffaqah'da yaklaşık bir milyon kadar eseri bulunan Aşölyen homininlerle alakalı yaptığı kazı ve yüzey çalışmalarında homininlerin bölgedeki adaptasyonunu araştırdı. 3.2 milyon km2 yi kaplayan alanda Arap Yarımadasında Avrasyadaki homininler ile ortak teknolojik özelliklere sahip çok sayıda alan belgelendi.
Homininlerin bölge kaynaklarından yararlanım şekli çevresel koşullara adaptasyonlarının başarısını ortaya koymaktadır. Özellikle Eski Dünya'nın (bugünkü Afrika ve Avrasya) büyük bir bölümüne yayılmayı başarmaları Homo cinsini ekolojik olarak baskın kılmıştı. Paleolitik dönemin (jeolojik olarak Pleistosen dönem) değişen çevre koşullarına uyum sağlamada homininler olağanüstü bir başarı göstermişti.
Akarsu yerlerinin tekrar tekrar kullanımı ve güçlü baltaları, Saffaqah homininlerinin bu bölgede ekolojik olarak baskın bir tür olduğunu gösteriyor. Ancak, Saffaqah'da Orta Paleolitik eserlerin az olması, Alt Paleolitik dönemde Aşölyen nüfusunun aynı başarıyı göstermediğini, kuraklığın başlangıcıyla yok olduklarını gösteriyor.
Plos One dergisinde yayımlanan araştırmaya göre Saffaqah homininlerinin kendilerini bekleyen kuraklığa karşı adaptasyonlarında yaşadıkları olumsuzluğun nedeni, teknolojide muhafazakar bir yaklaşım sergilemeleri (örneğin çevresel koşulların değiştiğini gözlemlemelerine rağmen alet yapım tarzlarında değişikliğe gitmemişlerdi) ve tembel olmalarından kaynaklanıyordu.
Dünyanın başka yerlerindeki Aşölyenlere benzer şekilde sabit ve kolay erişilen taş ve su kaynaklarını tercih etmişlerdi, ancak bu, girişimci olmalarına engel oluşturmuştu. Örneğin, az mesafedeki bir tepede bulunan kayalıktaki kaliteli taşı kullanmak için çaba göstermek yerine, çevrede bulunan taşları ve zaman zaman kayalıktan aşağıya düşen taşlarla idare etmeyi tercih etmişlerdi.
Ayrıca, alet yapımında kaliteli taş bulmak için uzun yollar kat eden diğer Aşölyenlerin tersine Saffaqah homininleri alet yapımında ve kaynak toplamada kendilerine en az çaba sarf ettirecek yöntemler kullanmıştı. Araştırmanın baş yazarı Dr. Ceri Shipton, bu bulguyla alakalı şu sözleri söyledi:
Gerçekten çabalamış gibi görünmüyorlar. Ufka bakan kaşifler olduklarını pek sanmıyorum. Bizim sahip olduğumuz merak duygusu onlarda yoktu.
Saffaqah homininleri, güçlü ve yetenekli olmalarına rağmen yerleşim bölgelerindeki nehir yatakları kurumaya başladığında tembellikleri ve muhafazakarlıkları nedeniyle yok olmuşlardı.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
9
-
3
-
2
-
2
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: Plos One | Arşiv Bağlantısı
- C. Shipton, et al. Acheulean Technology And Landscape Use At Dawadmi, Central Arabia. (27 Temmuz 2018). Alındığı Tarih: 24 Nisan 2020. Alındığı Yer: Plos One | Arşiv Bağlantısı
- A. Walker. Laziness Led To Extinction Of Homo Erectus. (10 Ağustos 2018). Alındığı Tarih: 27 Nisan 2020. Alındığı Yer: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/05/2025 14:29:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8606
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
