Nörosistiserkoz

Eğer herhangi bir normal beyin MRI fotoğrafı gördüyseniz, uzman olmasanız bile, bu fotoğrafta gördüğünüzde bir anormallik olduğunu hemen anlayabilirsiniz. Evet, o beyaz noktalar bir "sorun"a işaret ederler. Ancak hayır, akla gelen ilk şey olan "kanserli doku" ya da "tümör", bu beyaz noktaların sebebi değildir. O beyaz noktalar, afiyetle beyin dokunuzdan beslenen ve burada büyüyen domuz tenyası larvalarıdır! Yani beyninizde yaşayan bir çeşit solucan...

Sistiserkoz, genel olarak domuz tenyası olarak bilinen Taenia solium türü tarafından dokuların enfekte olmasıyla karakterize edilen hastalıktır. Ancak bu tenya, özellikle beyne yerleştiğinde nörosistiserkoz denen hastalık oluşur. Bu hastalığa sahip insanlarda yıllar boyunca hiçbir semptom oluşmayabilir ve tenyalar vücut içerisinde rahatça büyüyerek güçlenebilirler. Bu süre zarfında bir domuz tenyası 1-2 santimetre boya ulaşabilir. Bu tenyalar nihayetinde yeterli boyuta ulaştığında artık dokuda şişmelere ve bozulmalara neden olurlar ve bireyde nöbetler görülmeye başlar. 

Daha dehşet verici 2 bilgi verilebilir. Bunların ilki şudur: bu tenyalar vücudunuzda 1-2 tane bulunmazlar. Genelde bir defa bulaşma gerçekleştiğinde yüzlercesi ve hatta kimi zaman binlercesi vücudunuza yayılırlar. Neyse ki bunların neredeyse hepsi vücudunuzdan atılır. Ancak bazıları gereğinden fazla büyüktür (veya belli evrimsel avantajlara sahiptirler) ve vücudu konak olarak belleyerek büyümeye başlarlar. Kan akışına karışarak vücudun herhangi bir yerine ulaşabilirler ve burada büyürler. İkinci dehşet verici bilgi ise, umulanın ve sanılanın aksine bu tenyaların hiç de seyrek olmayışıdır. Tam tersine, modern dünyada sinir nöbetlerinin 1 numaralı sorumlusu bu solucanlardır. 

Normalde domuz düzgün pişirildiğinde diğer herhangi bir etten dikkate değer ölçüde zararlı ya da faydalı değildir. Ancak az miktarda pişirildiğinde, diğer birçok etten çok daha yüksek risk faktörlerine sahiptir. Domuz tenyası da bunlardan birisidir. Genellikle domuz eti içerisinde bu tenyaların yumurtaları bulunur. Domuzlara ise bu tenyaların pişirilmeden verilen bitkilerden geçtiği bilinmektedir; en azından bilinen en yaygın bulaşma mekanizması budur. Domuz eti yendiğinde, eğer ki düzgün pişirilmemişse, bu yumurtalar insanlara geçer ve büyüme evresi başlar. Nihayetinde vücuttan yeterince beslenme sonucu irileştiklerinde dışkıyla atılırlar. Bu dışkılar bitkilere bulaşır, bitkiler domuzlar tarafından yenir ve böylece artık yetişkin olan larvalar tekrar domuzlara ulaşarak yumurtalarını domuzların içerisine bırakabilirler. Sadece domuzlar değil, inekler de kimi zaman bu tenyanın konaklarından biri olabilirler.

Bu enfeksiyondan korunmak için yapılacak birkaç basit şey vardır: ilki, tüm etlerde ortak bir kural olarak, eti iyi pişirerek yemektir. İyi pişirilmiş bir et içerisinde bu yumurtaların hayatta kalma şansı yok denecek kadar azdır. İkincisi, elbette ki, hijyen ve temiz su erişimidir. Temiz suya erişimi olmayan Sahra Altı Afrikası gibi bölgelerde, domuz tüketimi pek yaygın olmasa bile bu hastalığa çok sık rastlanmaktadır.

Neyse ki hastalık eğer teşhis edilebilirse pek ciddi değildir. Eğer sinir sistemine bulaşmadıysa, belli bir tedavi dahi uygulanmaz. Sadece larvaların yayılmasını önleyici bazı metotlar uygulanır ve nihayetinde larvalar zaten vücuttan atılır. Eğer sinir sistemine bulaştıysa, nöbetlere ve hatta ölüme neden olabileceği için larvaları aktif olarak yok edecek ilaçlar kullanılır. Eğer yok edilemezse, bu larvalar ameliyatla beyinden alınırlar.

2010 yılı içerisinde hastalık 1.200 kişiyi öldürmüştür. Bu sayı 1990 senesinde 700 civarındaydı.